Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma

Abstract

Amaç. Bu çalışmada, sağlığı ilgilendiren konularda kullanımda olan ve belirlenmiş kriterlere göre seçilmiş bazı web sitelerinin şekil, içerik ve kurumsallık gibi özelliklerinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem. Tanımlayıcı tipte olan bu araştırmada, Türkiye'de en sık kullanılan arama motoruna vücut sistemleri ile ilgili semptomlara ilişkin seçilmiş anahtar sözcükler verildiğinde ulaşılan web siteleri değerlendirilmiştir. Anahtar sözcükler, her bir semptom için dört adet olmak üzere "semptomun kendisi", "semptom ve koruma", "semptom ve tanı", "semptom ve tedavi" şeklinde belirlenmiştir. Anahtar sözcükler, araştırmacılar tarafından belirlenen vücut sistemleri (sinir, sindirim, kardiyovasküler, solunum, kas-iskelet, endokrin, üriner, erkek genital, kadın genital, deri ve lenfatik sistemleri) ile ilgili araştırmacıların çalıştıkları hastanenin ilgili bölümlerinin baş asistanlarına ilgilendikleri sistemle ilgili "En sık gördüğünüz beş semptomu söyler misiniz?" sorusuna verilen yanıtlara göre belirlenmiştir. Baş asistanlar tarafından ifade edilen anahtar sözcükler listelenmiş, araştırmacılar tarafından kura çekilerek beş semptom içinden üç semptom seçilmiştir. Her bir anahtar sözcük için anahtar sözcük yanında virgül kullanılarak üç farklı ek sözcük kullanılmıştır ("anahtar sözcüğün kendisi", "anahtar sözcük, korunma", "anahtar sözcük, tanı", "anahtar sözcük, tedavi"). Bir semptom için toplam dört farklı arama yapılmıştır. Toplamda, her bir sistem için 12 anahtar sözcük incelenmiştir. Her bir anahtar sözcük için reklam kullanarak üst sırada olan siteler hariç ilk 5 site değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, ilk aşamada her bir sistem için toplam 60, on sistem için ise 600 web sitesi incelenmiştir. Sitelerde çakışmalar dışarıda bırakıldığında toplamda 475 web sayfası incelenmiştir. Veri girişi ve analizi için SPSS programı kullanılmıştır. Bulgular. Araştırmaya dahil edilmiş sitelerin %92'sinde kanıta dayalı hiçbir bilgi olmadığı bulunmuştur. Bununla beraber sağlıkla ilgili bilgi veren mevcut sitelerin %40,6'sında hekime veya sağlık çalışanına yönlendirme olmaması dikkat çekmiştir. Ayrıca sitelerin %65,9'u reklam içermektedir. Araştırmacıların sadece %9,7'si web sayfalarını hastalarına önereceklerini belirtmişlerdir. Reklam içerme ve sponsor olması araştırmacıların öneri seçeneklerini etkilemiştir. Sonuç. Sonuç olarak sağlık/hastalıkla ilgili web sitelerinin kullanıcıları için ticari kaygılardan bağımsız olarak yararlı olabilmeleri için gelişmeye/iyileşmeye gereksinimi bulunmaktadır.Anahtar sözcükler: Semptom, sağlık arama davranışı, internet Abstract Aim. In this study, "active" web sites related to health which were selected due to determined criteria have been evaluated in terms of formal, contextual and institutional characteristics. Methods. In this descriptive study, web sites which have been accessed when selected key words on the most frequently seen symptoms of the diseases were entered into the most frequently used search engine in Turkey. Four key words for each symptom were determined like "symptom alone", s...

Yeni Kuşak Hastalığı Siberkondri: Yeni Medya Çağında Kuşakların Siberkondri Düzeyleri İle Sağlık Okuryazarlığı İlişkisi

“…Bu sonuçlar, internet üzerinden elde edilen bilgilerin kişinin/ailesinin sağlığı veya herhangi bir rahatsızlığı/hastalığı ile ilgili karar verme sürecindeki etkisini göstermiştir. Bilinçli kullanıma yönelik pek çok araştırmada, internette yayımlanan her bilgiye şüpheyle yaklaşmak, güvenilir resmi kaynakları kullanmanın önemli olduğu vurgulanmaktadır (Can vd., 2014;Tutgun-Ünal, 2020a). İnternet üzerinden elde edilen bilgilerin ancak kısmi olarak yol gösterdiği, herhangi bir sağlık sorununda öncellikle sağlık profesyonellerine/merkezlerine başvurmak en sağlıklı olan yol olduğu üzerinde durulmaktadır.…”

Adölesan Sağlığı İçin Bir Tehlike: Menstruasyon Hijyeni ile İlgili Türkçe Web Sayfalarındaki Bilgiler Ne Kadar Güvenilir?

“…Web sayfalarının %15'inin yöneticisi sağlık personeli olup, menstruasyon hijyeni ile ilgili bilgilerin %25'inde yazar ismi bulunmakta ve %10'unda verilen bilgiler ile ilgili kaynak belirtilmiştir (Tablo 1). 29 Turan ve Erdoğan (2018) Türkçe internet sayfalarında bebeklerin uyku güvenliğine yönelik bilgierin doğruluğunu inceledikleri çalışmada da web sitelerinin çoğunluğunda yetersiz ve yanlış bilgi bulunduğunu saptamışlardır. 30 Literatürde sağlıkla ilgili web sitelerinin kalitesinin önemli olduğu ve göz ardı edilmemesi gerektiği bildirilmiştir.…”

Practices in Teething Pain of Children and The Nurse’s Role

“…18 Ülkemizde sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını incelemek için yapılan bir araştırmada; incelenen web sitelerinin yalnızca %48'inin uzman görüşü içerdiği belirlenmiştir. 19 Hemşirelerin, çocuklardaki ağrıyı doğru bir şekilde değerlendirebilmesi, ağrıya neden olan etkenleri, ağrının niteliklerini, ağrı yönetimini etkileyen faktörleri bilerek ağrıyı yönetmesi, ağrının kontrolünde farmakolojik ve ilaç dışı farmakolojik yöntemleri birlikte uygulayabilmesi, ağrı ile ilgili yayın takip etmesi gibi ağrıya yönelik pek çok rolleri bulunmaktadır. 20 Hemşirelerin temel sorumluluklarından birisi çocuğun sağlığını olumsuz etkileyen hatalı uygulamaları belirlemek, sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını öğretmek ve olumlu davranışlar kazandırmaktır.…”