Sentetik ve Modern Ekmeklik Buğday Genotiplerinin (Triticum aestivum L.) Verim ve Kalite Özelliklerinin Karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışma, kışlık gelişme tabiatına sahip 14 modern ekmeklik ve 11 sentetik buğday genotipinin tane verimi ve bazı kalite özellikleri bakımından karşılaştırılması amacıyla 2014-15 ve 2015-16 yetiştirme sezonlarında Elazığ ili sulu şartlarında yürütülmüştür. Denemeler tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak kurulmuş, birleştirilmiş varyans analiz sonuçlarına göre incelenen tüm özellikler bakımından genotipler arasındaki fark 0.01 düzeyinde istatistiki olarak önemli bulunmuştur. İki yıllık ortalama sonuçlara göre, sentetik ve modern ekmeklik buğday genotiplerinin tane verimi ortalaması sırasıyla 720 ve 707 kg da-1 ; bin tane ağırlığı için 41.42 ve 37.35 g; protein oranı için %10.71 ve %10.79; yaş gluten değeri %31.7 ve %30.7 olarak tespit edilmiştir. Çalışmada sentetik buğday genotipleri bin tane ağırlığı bakımından daha üstün özelliğe sahipken, tane verimi bakımından daha yüksek bir ortalamaya sahip olmalarına rağmen bariz bir üstünlük tespit edilememiştir. ANOVA ve GGE biplot analizleri sonucuna göre sentetik buğday genotipi S-4'ün bin tane, yaş gluten ve protein özellikleri bakımından, modern ekmeklik buğday genotipi M-3'ün ise zeleny sedimantasyon ve hektolitre özellikleri için en ideal değerlere sahip olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda sentetik buğday genotiplerinin tane verimi ve kalite özellikleri bakımından iyi bir potansiyele sahip olmakla beraber, dikkatli ve etkili bir seleksiyon ile modern ekmeklik buğday genotiplerinden daha üstün özelliklere sahip sentetik buğday genotiplerin belirlenebileceği ve bu konuda daha kapsamlı çalışmaların yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Determining the Diversity of Bread Wheat Variteties on Yield and Quality Traits at Rainfed and Irrigated Conditions

“…Aydoğan et al (2006), found that mean value of protein ratio of bread wheat geotypes was 11.80% in irrigated conditions. Aktaş et al (2011) reported that in a two-year study conducted in rainfed conditions, the protein ratios of the genotypes ranged from 12.7% and 14.4% in the first year; in the second year it ranged from 11.4% to 14.7% reported. Saleem et al(2015) reported that genetic and environmental factors affected the wheat protein ratio and that the protein ratio of wheat grown in dry areas varied between 11-15% and the protein ratio of wheat grown in humid areas varied between 8-10%.…”

İnsan Sağlığı Esaslı Ekmeklik Buğday Kalite Yaklaşımları

“…Ancak Aktaş ve ark. [47], kışlık tabiat özelliğindeki sentetik ile modern ekmeklik gruplar arasında dane iriliği dışında gerek verim ve gerekse incelenen kalite özellikleri yönünden bir farkın tespit edilemediğini bildirirlerken, diğer bazı araştırıcılar da insan beslenmesi için önemli sayılan Fe ve Zn bakımından sentetik hexaploid ekmeklik buğdayların daha zengin olduğunu bildirmektedirler [48]. Yukarıda bahsi geçen yöntemleri kâfi görmeyen tahıl ıslahçıları, mısır gibi yabancı döllenen bitkilerde uygulanan sitoplazmik erkek kısırlık (cytoplazmic male sterility) teknolojisini 1990'lı yıllardan sonra tahıllar üzerinde yoğunlaştırmışlardır.…”