Si̇r Mark Sykes’in Ortadoğu İzleni̇mleri̇ne Kisa Bi̇r Bakiş

Abstract

Çalışma, 19. yüzyılın Güneş Batmayan İmparatorluğu'nun bir temsilcisi olarak 20. yüzyılın ilk çeyreğinde bir Ortadoğu uzmanı olan Sir Mark Sykes'ın yürüttüğü faaliyetlere odaklanmıştır. Sykes, almış olduğu eğitime ilave olarak küçük yaşlarında Doğu'ya gerçekleştirdiği seyahatlerle Birinci Dünya Savaşı ile birlikte başlayacak sürecin önemli aktörleri arasında yer almıştır. Söz konusu süreç içerisinde Sykes'ın kimi fikirleri değişime uğramış kimi fikirleri ise sabit bir şekilde devam etmiştir. Bu değişim ya da sabit fikrin odak noktasını ise İngiliz devlet menfaatlerinin temini teşkil etmiştir. Ona göre İngiltere'nin Ortadoğu'daki çıkarlarını gerçekleştirmek için Siyonistler kilit bir role sahipti. Bu bakış açısı ile hareket eden Sykes onların en küçük sorunlarından en büyük problemlerine varıncaya değin çözüm önerilerini Londra'ya tavsiye etmiştir. Mark Sykes, I. Dünya Savaşı sırasında, Şerif Hüseyin liderliğinde gerçekleşen bazı Arapların isyanında önemli roller üstlenmiştir. Özellikle Arap lejyonlarının kurulması için mücadele etmiştir. Çalışma Mark Sykes'ın hayatı, kartografya yeteneği, Siyonistlerle münasebeti, Arap lejyonu kurulması için merkezî hükümetine tavsiyelerine odaklanmıştır. Söz konusu odaklanmanın çerçevesi ise İngiliz Ulusal Arşivi belgelerine, Mark Sykes'ın hazırladığı raporlara ve mektuplara bağlı kalınarak çizilmiştir.