Słowotwórstwo a składnia w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Część 1. Wprowadzenie teoretyczne

Abstract

Artykuł dotyczy nauczania języka polskiego jako obcego. Stanowi pierwszy z dwóch tekstów poświęconych nauczaniu słowotwórstwa z perspektywy jego związku ze składnią. Wiedza na ten temat jest przydatna do budowania zdań i dłuższych wypowiedzi oraz dokonywania w ich ramach przekształceń o funkcji stylistycznej. W opracowaniach kierowanych do uczących się języka polskiego jako obcego informacje o analogii składniowej wyrażeń powiązanych relacjami słowotwórczymi są rozproszone, co utrudnia zorientowanie się w zakresie i stopniu regularności zjawiska. Przedstawiany artykuł wiedzę tę uzupełnia i porządkuje na podstawie dorobku gramatyki strukturalnej o podstawach formalnych oraz badań własnych. Pokazuje zróżnicowaną seryjność zjawiska dziedziczenia schematu składniowego: od identyczności schematów, przez częściową zbieżność po całkowitą zmianę walencji, tj. liczby otwieranych miejsc i ich realizacji. W tekście zwrócono także uwagę na to, że w ramach klas i podklas gramatycznych oraz zastosowanych formantów słowotwórczych zakres dziedziczenia składni jest do pewnego stopnia przewidywalny.

Untitled

“…Jednak ze względu na specyfi kę polszczyzny jako języka fl eksyjnego, nie wszystko można implementować. Dodatkowo w trakcie procesu nauczania należy brać pod uwagę to, kogo uczymy nie tylko pod względem kulturowym, ale także językowym, ponieważ sięgamy po inne metody, kiedy pracujemy z uczniami słowiańskojęzycznymi, a po inne, kiedy spotykamy na zajęciach uczniów, dla których językiem rodzimym jest język pozycyjny lub tonowy [Lipińska, Seretny 2019;Gworys 2020, Turek 2021Gębka-Wolak, Walkiewicz 2021;Izdebska-Długosz 2021;Ruszer 2021;Młyński 2021;Karolczuk 2022].…”