Wstęp. Czas upływający od początku choroby do rozpoczęcia terapii chorych na raka piersi ma wpływ na końcowy efekt leczenia. Opóźnienie w podjęciu leczenia może mieć przyczynę leżącą po stronie pacjenta, lekarza lub systemu opieki zdrowotnej. Czas od zauważenia objawów sugerujących raka piersi do zgłoszenia się do lekarza jest określony jako opóźnienie wynikające z postaw pacjenta. Celem projektu było określenie przyczyn opóźnień w rozpoznaniu raka piersi i podjęciu leczenia u kobiet w Polsce. W niniejszej pracy odniesiono się do przyczyn opóźnienia wynikających z postaw pacjentek. Materiał i metody. Badanie polegało na przeprowadzeniu ankiety w grupie 1000 chorych na raka piersi, pochodzą-cych z 10 losowo wybranych ośrodków onkologicznych i szpitali z oddziałami onkologicznymi. Ankietę przeprowadzały odpowiednio przeszkolone pielęgniarki zatrudnione w danej placówce, z wykorzystaniem elektronicznego kwestionariusza umieszczonego na przenośnym komputerze typu tablet. Przedmiotem analizy były chore, które same zauważyły objawy sugerujące raka piersi, stanowiące 56% respondentek (u pozostałych podejrzenie choroby pojawiło się podczas rutynowej kontroli lekarskiej lub badania mammografi cznego). Wyniki. Średni czas opóźnienia wynikającego z postaw pacjentek wynosił 3,6 tygodnia. Był on związany dodatnio z lekceważeniem dostrzeżonych objawów i brakiem zaufania do systemu ochrony zdrowia oraz ujemnie -z poziomem lęku przed konsekwencjami raka piersi i nawykiem samobadania piersi. Lęk był odczuwany silniej przez pacjentki w młodszym wieku (R = -0,147; p = 0,001), lepiej wykształcone (R = 0,109; p = 0,012) oraz te, u których rozpoznanie ustalono w prywatnej placówce ochrony zdrowia (R = -0,115; p = 0,008). Lekceważenie było silniejsze dla respondentek z niższym wykształceniem (R = -0,121; p = 0,005), mieszkanek miejscowości < 300 tys. mieszkańców (R = -0,116; p = 0,008) oraz starszych kobiet (R = 0,104; p= 0,016). Samobadanie piersi częściej deklarowały kobiety młodsze (R = -0,121; p = 0,005), lepiej wykształcone (R = 0,156; p < 0,001) oraz te, u których rozpoznanie ustalono w prywatnej placówce ochrony zdrowia (R = -0,126; p = 0,004). Im niższe było wykształcenie, tym wyższy był deklarowany poziom nieufności wobec systemu opieki medycznej i szans na udane leczenie (R = -0,191; p < 0,001). Wnioski. Zgłoszenie się do lekarza jest wynikiem całego ciągu zdarzeń o podłożu psychicznym i społecznym, takich jak dostrzeżenie podejrzanej zmiany, przekonania zdrowotne, poziom wykształcenia, reakcje emocjonalne i więzi społeczne. Działania na rzecz zmniejszenia opóźnienia w podjęciu diagnostyki i leczenia raka piersi w Polsce spowodowanego postawami pacjentek powinny polegać na osłabianiu udziału czynników opóźniających rozpoznanie oraz wzmacnianiu udziału czynników zmniejszających to opóźnienie. Działania te powinny być elementem wielopłaszczyznowej edukacji zdrowotnej.
287
Determinants of delays in diagnosis and treatment of breast cancer among women in Poland resulting from patients' attitudesIntroduction. Time elapsed betwee...