Takıntılı Tüketim: Tek Ürüne Yönelik Kompulsif Satın Alma Davranışı

Abstract

Tüketiciler satın alma süreçlerinde rasyonellikten ziyade duygusal dürtülerle hareket ederek kompulsif satın alma davranışında bulunmaktadır. Kompulsif satın alma davranışında satın alma isteği tüketicinin hayatını ele geçirmiş ve bir bağımlılık halini almıştır. Kompulsif satın alımlarda ihtiyaç ürüne değil kontrol edilemeyen dürtüyü gidermeye yöneliktir. Satın alma sonrasında tüketici maddi ve manevi olarak zor duruma girmektedir. Bu çalışmanın amacı pazarlama literatüründe nadir rastlanan konulardan biri olan kompulsif satın alma davranışını ve tüketicilerin takıntılı olduğu ürünleri incelemektir. Bu amaç kapsamında yüzyüze anket yöntemi ile kolayda örneklemeyle belirlenen 268 tüketiciden veri toplama yoluna gidilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde açıklayıcı faktör, bağımsız iki örneklem t testi, tek yönlü varyans analizinden faydalanılmıştır. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda kompulsif satın alma davranışı alışveriş zevki için alışveriş, bütçeyi aşan alışveriş, olumsuz sosyalleşme, hipnotize alışveriş ve pişmanlık olmak üzere beş faktör altında toplanmıştır. Tüketicilerin giyim, aksesuar ve elektronik ürünlerinde diğer ürün gruplarına kıyasla daha çok kompulsif satın alımlarda bulunduğu tespit edilmiştir.

Mediating effect of intolerance of uncertainty in the relationship between coping styles with stress during pandemic (COVID-19) process and compulsive buying behavior

“…The literature on compulsive buying behavior showed that the studies generally aimed at identifying the precursors that caused compulsive buying behavior. High materialistic values ( Johnson and Attmann, 2009 ; Joireman et al, 2010 ; Park and Burns, 2005 ; Roberts et al, 2019 ), status consumption ( Phau and Woo, 2008 ; Karakuş Başlar and Bozbay, 2019 ), hedonic consumption ( Eroğlu, 2016 ), and obsessive product categories ( Aliçavuşoğlu and Boyraz, 2019 ; Manolis et al, 2008 ) were found to be effective on compulsive buying behavior. Studies showed that personality traits, values, and sense of self played an important role in compulsive buying behavior ( Kellett and Bolton, 2009 ; Sharif and Khanekharab, 2017 ).…”

The Effect of Diderot Effect on Online Compulsive Buying Behavior

“…Rasyonel olmayan satın alma davranışları çerçevesinde değerlendirelen kompulsif satın alma, bir kavram olarak ilk kez Alman Psikiyatrist Emil Kreapelin (1915) tarafından yazılan "Psychiatric" isimli kitapta yer almıştır. Kreapelin "Oniomania/alışveriş bağımlılığı" olarak tanımladığı söz konusu kavramı tıbbi bir vaka olarak nitelendirmiştir (Aliçavuşoğlu & Boyraz, 2019: 1802. İlerleyen süreçlerde ilgili kavramla eş anlamlı olarak içgüdüsel satın alma, kontrol edilemeyen satın alma ve satın alma bağımlılığı gibi kavramlar da kullanılmıştır (McElroy vd.…”

Covid-19 Pandemisinde Çevrimiçi Kompulsif Satın Alma Davranışı: Kesitsel Bir Çalışma

“…Literatür incelendiğinde araştırma sonuçları farklı çalışmalarla tutarlılık göstermektedir. 3 Üniversite öğrencileri üzerinde yapılan bir çalışmada; çevrimiçi alışverişlerde en çok satın alınan ürünlerin giyime yönelik olduğu görülmüştür. 4 ABD'de bir internet kadın giyim mağazasının müşterileri arasında yapılan çalışmada çevrimiçi kompulsif satın alma oranı %17,7 olarak bulunmuş ve internetten alışveriş yapma ve satın alma motivasyonları ile tüketicilerin kompulsif satın alma eğilimleri arasında pozitif bir ilişki olduğu belirtilmiştir.…”

“…Dolayısıyla satın alma davranışı yalnızca fizyolojik ihtiyaçların giderilmesi amacıyla değil, duygusal ve sosyal yönden doyum sağlamak için de kullanılmaktadır. 3 Covid-19 pandemisinde, bireylerin virüsten enfekte olma korkusu yaşadığı bilinmektedir. Birçok ülkenin uyguladığı bulaşma önlemlerinden biri olan, sokağa çıkma yasağı çevrimiçi ortamda alışveriş kullanımını artırırken, çevrimdışı ortamda alışveriş kullanımını azaltmıştır.…”