The Disaster Management And Occupatinal Helath Safety In Turkey

Abstract

ÖzetBu çalışmada, afet yönetimi ile iş sağlığı ve güvenliği ele alınmış konu hem yasal hem de uygulama açısından değerlendirilmiştir. Afet yönetimi afet öncesi, sırası ve sonrası planlama şeklinde ele alınabildiği gibi, önleme ve zarar azaltma, afetlere karşı hazırlık, kurtarma ve ilk yardım, iyileştirme ile yeniden inşa evrelerinden oluşan bir planlama sürecidir. Bu bağlamda 2013 yılında yürürlüğe giren Afet ve Acil Durum Müdahale Yönetmeliği'nin daha çok kriz yönetimi evreleri olan müdahale ve ilk yardım ile yeniden inşa aşamalarını düzenlediği görülmektedir. Ancak afet yönetiminin birinci evresi olan risk yönetiminin risk değerlendirme ve zarar azaltma ile hazırlık aşamaları 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun ilgili yönetmeliklerince düzenlemektedir. Afet yönetiminin uygulanması için bu iki yasal düzenlemenin birlikte uygulanması gerekmektedir. Buradan çıkan sonuç, sosyal ve çalışma hayatının güvenli bir şekilde devamı, ülke kalkınmasının sürdürülmesi ve iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ancak iyi bir afet yönetim planının uygulanması ile mümkündür. Bu çalışmada afet yönetimi ile temel kavramlar ele alınmış, deprem tehlike durumu, afet türleri, afet yönetim sisteminin aşamaları incelenmiş ve uygulamada karşılaşılacak sorunlar ortaya konularak Türkiye'de bütünleşik afet planının oluşturulması ve uygulanabilirliği ortaya konulmuştur.

Üniversite Öğrencilerinin Temel Afet Bilinci ve Farkındalık Düzeylerinin Saptanması

“…Bu çalışmada katılımcıların çoğunluğu afet olayı yaşadığını ve yaşanan bu afetin deprem olduğunu bildirmiştir. 16 tarafından yapılan çalışmada afet yaşayan öğrencilerin oranı %38.3 olarak bildirilirken; Yiğit, Boz, Gökçe ve Özer (2020)'in çalışmasında bu oran %46,20 olarak bulunmuştur. 17 Yapılan farklı çalışmalarda da katılımcıların çoğunluğu ilk akla gelen afet olayını deprem olarak bildirmişlerdir.…”

“…21 17 Genel anlamda bakıldığında lisans ve önlisans eğitimi alan öğrencilerin afete hazırlık düzeyleri düşüktür. 16 Bu doğrultuda afet bilincinin oluşması ve afete yönelik hazırlık planlarının yapılmasında lisans ve önlisan bölümlerine verilen eğitimlerin etkili olacağı düşünülmektedir.…”

“…Ayrıca afet ve acil durum planının gerekliliğini bilen öğrenciler hem yaşadıkları ilin afet riskini hem de afet önce ve sonrası yapılması gereken hazırlıkları daha fazla bilmektedir. Şahin, Lamba ve Öztop (2018) tarafından yapılan çalışmada öğrencilerin tamamına yakını okul afet planı ile ilgili bilgiye sahip olmadığını, 16 Yiğit ve ark. (2020) tarafından yapılan çalışmada ise katılımcıların sadece %17,1'inde afet acil durum planı olduğu bildirilmiştir.…”

“…8 Afetler, yıkım gücü ve verdiği zararlar nedeniyle can ve mal kayıplarına yol açabilmektedir. 9 Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), her yıl 100 binden fazla insanın doğal afetler sonucu yaşamını yitirdiğini, milyonlarca insan da yaralanmakta ya da sakat kalmakta olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca doğa afetlerden 2050 yılında iki milyar insanın etkileneceği tahmin edilmektedir.…”

Türkiye’de Afet Hemşireliği

“…Afetlerin toplumsal ve küresel etkilerini azaltmak, afet kaynaklı hasarları en kısa zamanda giderilebilmek için uluslararası sahada afet yönetiminin temel faaliyetlerini genel bir çerçeve içinde özetleyen farklı sistemler ve modeller kullanılmaktadır. Bu farklı sistem ve modellerin çoğunun tasarımı afet yönetiminin dört ana aşaması olarak kabul edilen hazırlık, zarar azaltma, müdahale ve iyileşme aşamalarından oluşan bir döngüye temellendirilmiştir 4,5 .Genel olarak zarar azaltma ve hazırlık aşamaları bir afet meydana gelmeden önce; müdahale aşaması afet sırasında, iyileşme aşaması ise afetlerden sonra gerçekleştirilen faaliyetleri kapsamaktadır 6 (Tablo I).…”