The use of autologous blood products in peace, in war and in emergency situations

Abstract

Uvod U industrijski razvijenim zemljama Zapadne Evrope i SAD sve više se koristi autologna transfuzija (AT) krvi i /ili autolognih krvnih produkata. Ciljevi Analiza mogućnosti upotrebe autolognih hemoprodukata (AH) u mirnodopskim i ratnim uslovima. Metod rada U mirnodopskim uslovima primenjive su sve strategije AT: planirana preoperativna kolekcija autologne krvi (PPK-AK) i/ili krvnih sastojaka; akutna normovolemijska hemodilucija (ANH); intraoperativno spasavanje autologne krvi (AK); spasavanje postoperativno prolivene krvi; davanje autolognih trombocita; primena autolognog fibrinskog lepka (AFL) i autolognig tkivnih adheziva (ATA); prikupljanje i skladištenje AE i autologne sveže plazme. U vanrednim događajima i u ratu najprimenljivanije strategije su: ANH, intraoperacijsko spasavanje AK, spasavanje postoperacijski prolivene krvi i primena AFL i ATA. Rezultati U mirnodopskim uslovima PPK-AK je korišćena kod 314 odraslih pacijenta planiranih za elektivne operacije. AK je obezbeđena u količini od 520 ml za 281 pacijenta, 390 ml za 4 pacijenta, 780 ml za 11 pacijenata, 1040 ml za 16 pacijenata i 1560 ml za 2 pacijenta. ANH je izvršena kod 30 pacijenata. Kod 20 operisanih od karcinoma debelog creva i jednog nakon nefrektomije eksfundovano je 780 ml krvi. ANH je urađen kod 9 ortopedskih pacijenata. Mirnodopsko intraoperativno spasavanje AK je korišćeno kod 52 odrasla pacijenata tokom kardiohirurških procedura. Prikupljeno je i reinfundovano od 1.500 do 3.500 ml AK. Upotrebom "Cell-Savera" (CS-a) u pedijatrijskoj kardiohirurgiji primenjivano je intraoperativno spasavanje AK kod 63 pacijenta. Količina intraoperacijski spasene AK po operaciji se kretala od 210 ml do 620 ml. U VMA, devedesetih godina prošlog veka autologna plazma bogata trombocitima je uspešno primenjena kod 38 bolesnika kojima je ugrađen dakronski graft. U ratnim uslovima na prostorima bivše Jugoslavije, primenjeno je intraoperativno spasavanje AK kod 25 ranjenika sa zatvorenim hematotoraksom, nakon vazdušnog blasta. Prikupljeno je 500 do 1.500 ml AK. Upotrebom "Pleur-Evac autotransfuzionog sistema", odmah nakon sakupljanja, intraoperativno spasena AK je reinfundovana ranjeniku tokom helikopterskog transporta do VMA. Autologni fibrinski lepak primenjen je kod 10 ranjenika sa rekonstruktivnim operacijama. Zaključak U mirnodopskim uslovima, program AT može biti organizovan u svakoj bolničkoj ustanovi koja ima uslove za njegovo sprovođenje. Program je uspešniji ako uključi više strategija AT. Upotreba AT je veoma značajna za transfuziološki tretman jer može da posluži kao alternativa homolognoj transfuziji. Naša iskustva u prethodnim ratnim dešavanjima ukazuju na mogućnost uspešnog korišćenja pojedinih strategija programa AT u vanrednim situacijama i ratu. Ključne reči: program autologne transfuzije; autologna krv; homologna krv, transfuziološki tretman.