Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarında Metinler Arası Aşamalılık: Yedi İklim Türkçe ve İzmir Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme

Abstract

Öz: Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, metin alımlamaya ve metin üretmeye dayanır. Bu nedenle yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında metindilbilimsel incelemeler yapmak bir zorunluluktur. Bu bağlamda metinsellik ölçütlerinden metinler arasılık, önemli bir inceleme konusudur. Bu araştırmanın amacı, Yunus Emre Enstitüsünün hazırladığı Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan Yedi İklim Türkçe ile Dokuz Eylül Üniversitesi DEDAM'ın hazırladığı İzmir ders kitaplarında yer alan metinlerin, metinler arası aşamalılığını betimlemeye çalışmaktır. Bu amaçla A1 ve A2 düzeyindeki ders kitapları, karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Betimsel bir nitelik taşıyan bu çalışmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Metinler arası aşamalılık konu, karakter ve fotoğraf aşamalılığı olmak üzere üç alt başlıkta karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Genel olarak Yedi İklim Türkçe'nin İzmir'e göre metinler arası aşamalılığa daha uygun olarak oluşturulduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, ders kitabı, metinler arasılık, aşamalılık Intertextual Progressivity in Textbooks Used in Teaching TurkishAs A Foreign Language: A Comparative Study on Yedi İklim Türkçe and İzmir Abstract: Teaching Turkish as a foreign language is based on text reception and text production. Teherefore, it is a necessity to do text linguistic studies in the field of teaching Turkish as a foreign language. In this context, intertextuality, one of the criteria of textuality is an ipmortant research topic. The aim of this research is to try to describe the progressivity of the intertextuality of texts in Yedi İklim Türkçe (Yunus Emre Institue) and İzmir (Dokuz Eylül University DEDAM) textbooks. For this purpose, textbooks at the A1 and A2 level have been examined comparatively. In this study which has a descriptive nature, document analysis method is used. Intertextual progressivity have been evaluated comparatively in three sub-sections: topic, character and photo progression. In the research, it was determined that Yedi İklim Türkçe is more appropriately organized in terms of intertextuality progressivity according to İzmir

Intertextual Relations in Reading Texts of Turkish Language Teaching for Foreigners (Case of C1 Level)

“…Okuma metinlerinin yanı sıra kullanılan resimler de metinler arasılık bağlamında ortakbirliktelikler ışığında değerlendirilmiştir. Metinler araştırmacılar tarafından okunarak her başlık için teker teker inceleme yapılmış ve bütün metinlerdeki metinler arası ilişkiler alanyazında belirtilen çalışmaların da yardımı ile (Aktulum, 2000;Şerefoğlu, 2013;Kara ve Çekici, 2017;Çekici, 2018;Aydın ve Çinpolat, 2018;Gürkan, 2019;Oğuzhan 2021) kodlanmıştır. Verilerin toplanmasında her bir tespit için araştırmacılar dışında bir Türkçe öğretmeni ve alan uzmanının görüşüne başvurulmuştur.…”

“…Yazılı eserlerin yanı sıra resimlerin de metinler arası olarak kullanıldığı ve değerlendirildiği olgusundan yola çıkılarak (Aktulum, 2000, 10) incelenen metinlerde kullanılan resimlerin metinleri bu açıdan güçlü kıldığı tespit edilmiştir. Bu bulguyu destekleyici olarak Kara ve Çekici (2017) ile Çekici'nin (2018) Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde metinler arası aşamalılık çalışmalarında kullanılan resim ve fotoğraf aşamalılığının öğrenciyi metne hazırladığı ve ön organize edicileri harekete geçirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Kullanılan resimler her ne kadar metinleri destekleyici ve anlamı artırıcı olsa da metinler arası ilişkil bakımından güçlü olan Kültürümüzdeki Sayılar metnindeki resim ve fotoğraf eksikliği dikkat çekmiştir.…”