Türki̇ye’de Otomoti̇v Sanayi̇si̇ni̇n Mekânsal Dağilişi

Abstract

Hüsniye DOLDUR 3 Özet Türkiye'de motorlu araç üretimi ve bununla bağlantılı faaliyetler 1955'te montaj sanayi şeklinde başlamıştır. 1980'lere kadar montaja dayalı olarak büyüme gösteren motorlu araç üretimi, 1990'lardan itibaren çeşitli gelişmelerin etkisiyle günümüzde küresel ölçekte üretim yapacak seviyeye erişmiştir. Türkiye'de motorlu araç üretiminin montaja dayalı olarak sürdürüldüğü yıllarda (1955-1970) üretim faaliyetleri ağırlıklı olarak İstanbul'da yer almıştır. Sonraki yıllarda İstanbul dışına da yayılan otomotiv sanayi faaliyetleri, 1970'lerden itibaren Bursa'da, 1980'lerde ülkenin iç kesimlerinde (Aksaray, Eskişehir, Ankara, Adana) ve 1990'lardan sonra ise ağırlıklı olarak Kocaeli ve Sakarya'da yer almaya başlamıştır. Bu mekânsal dağılışın oluşmasında otomotiv sanayisinin kuruluş ve işleyişinde etkili olan çeşitli faktörlerin (pazar, ulaşım, işgücü, sermaye, devlet politikaları, enerji kaynakları, kişisel kararlar vb.) yanı sıra ülkede yaşanan şehirleşmenin de etkisi olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de otomotiv sanayi faaliyetlerinin coğrafi dağılışını belirlemek ve bu dağılışa etki eden faktörleri incelemektir. Otomotiv sanayi ve bununla bağlantılı tesislerin yer seçiminde hangi unsurların etkili olduğunu belirlemek için çeşitli coğrafi yöntem ve teknikler kullanılmıştır.

Spatial Distribution of The Leather Industry in Turkey

“…Bu durum şehir merkezlerinde sıkışıp kalan deri kuruluşları için; a) şehir içi arazilerin pahalılaşması, b) kira ve konut bedellerinin artması ve c) deri kuruluşlarının şehir içerisinde yarattığı çevresel kirlilikler ve trafik yoğunluğu gibi çeşitli sorunlar yarattı. Bu sorunların çözümü için, yerel yöneticiler diğer sanayi kollarında olduğu gibi deri sanayi kuruluşlarının da şehir dışına çıkarılmasına karar verdiler (Koç, Şenel & Kaya 2018;Yulu & Doldur, 2018;Yulu & Doldur, 2019). Ancak deri sanayi kuruluşlarının çevreyi rahatsız edici atıklarının (kötü koku ve kirli sular gibi) fazlalığı nedeniyle bu kuruluşların şehir dışına çıkışlarına bazı zorunluluklar getirildi.…”