Znaczenie ucieleśnione: Propozycje kręgu Lakoffa

Abstract

ABSTRACT. Pawelec Andrzej, Z naczenie ucieleśnione: Propozycje kręgu Lakoffa ["Embodied meaning". In the circle of Lakoff's theory], "Przestrzenie T eorii" 5, Poznań 2005, Adam M ickie w icz University Press, pp. 255-265. ISBN 83-232-1605-3. ISSN 1644 In this article I present the idea of "embodied meaning" as developed in the theory of conceptual metaphor by Lakoff and Johnson and in the theory of blending by Turner and Fauconnier. I argue that this approach -despite numerous disclaimers -is close to the generative program intro duced by Chomsky, w ho distinguished the linguistic "surface structure" from the mental (and unconscious) "deep structure". I make the claim that this understanding of "embodied meaning" is less adequate than the hermeneutical interpretation of meaning as embodied in acts of inter pretation.Jak czytamy w Metaforach w naszym życiu: "dominujące poglądy na temat znaczenia w filozofii i językoznawstwie Zachodu nie spełniają oczekiwań, [a] «znaczenie» w obrębie tej tradycji ma mało wspólnego z tym, co człowiek uważa za znaczące w swoim życiu. [...] Problem nie [polega] na rozszerzeniu czy poprawieniu jakiejś istniejącej teorii zna czenia, lecz na zrewidowaniu podstawowych założeń zachodniej trady cji filozoficznej" [1988: 19-20]. Ta deklaracja ogłoszona przez Lakoffa i Johnsona w 1980 roku jest wyrazem przeświadczenia autorów, języko znawcy i filozofa, iż dokonali przełomowego odkrycia dotyczącego natury znaczenia.Od tego czasu w kolejnych książkach pisanych razem i osobno usi łują rozwinąć projekt zarysowany w cytowanej pracy: w 1987 roku John son wydał The Body in the Mind, a Lakoff Women, Fire and Dangerous Things. Obydwie książki stanowią komplementarne ujęcia tematu struk tur mentalnych, które mają być podłożem "znaczenia". Następne dwie publikacje były próbą praktycznego zastosowania wspólnego modelu: w sferze etyki przez Johnsona -Moral Imagination [1993], a w sferze ideologii politycznej przez Lakoffa -Moral Politics [1996], Zwieńczeniem współpracy jest książka dotycząca filozoficznych konsekwencji projektu: Philosophy in the Flesh [1999a], Lakoff, który jest najwyraźniej spiritus * Niniejszy tekst stanowi kondensację niektórych wątków pracy, która ukazała się pod takim samym tytułem [Pawelec 2005], Cytaty z prac w języku angielskim są w moim przekładzie.

Movement responses in the Rorschach test. Part 1 Testing healthy and schizophrenic individuals

“…What is also important is to determine whether the M response appears, as it were, with a delay, as a reaction to further plates of the test, or whether the subject perceives human movement when interpreting the initial plates. Rorschach noticed the significance of this kind of behaviors and treated them as signs of neurotic inhibition of empathy [12]. The Swiss psychiatrist's followers held a similar opinion.…”

“…Vischer claimed that visual perception, especially the perception of abstract forms, is possible thanks to the fact that, in a way, a person projects part of his or her inner life on these forms and then symbolically incorporates them. We experience the external world not so much via the sense of sight as thanks to the reactions of the whole body [4,8,12]. It can be said that the perception of movement in inkblots is a particularly intensive form of this projection and introjection, and I believe this was the reason why Rorschach linked movement responses with the very essence of the self [12].The perception of human movement requires particularly strong identification.…”

“…We experience the external world not so much via the sense of sight as thanks to the reactions of the whole body [4,8,12]. It can be said that the perception of movement in inkblots is a particularly intensive form of this projection and introjection, and I believe this was the reason why Rorschach linked movement responses with the very essence of the self [12].The perception of human movement requires particularly strong identification. It is possible to find empirical evidence confirming that human movement in our perception is a particularly important thing and an even more primal one than the perception of shape [23,24].…”

“…It can be said that Rorschach's understanding of movement perception coincides with the appreciation of the frequently forgotten Eugen Bleuler's thought in modern psychiatryparticularly, with the appreciation of his conception of the self. It is worth noting that Bleuler was Rorschach's master and mentor [4,12].…”

O otwartości metafory

“…Ogólnikowość używanych formuł, którymi są ujmowane metafory o różnych tematach i motywacjach, znacznie ułatwia proces dokonywanych kategoryzacji, lecz umniejsza ich wartość badawczą (zob. Pawelec 2005, Kiklewicz 2012).…”