ÖzÜlkemizde son yıllarda özellikle iktisadi ve idari bilimler fakültelerinden mezun olan ve iş bulamayan öğrenci sayısı hızla artmaktadır. Dolayısıyla öğrencilerin kariyer planlamaları üniversite hocalarının daha fazla etkin olması gereken alanlardan biridir. Bu çalışmada sosyal bilişsel kariyer kuramı kullanılarak öğrencilerin kariyer planlamasında Serbest Muhasebeci Mali Müşavir'lik (SMMM) mesleğinin hangi basamaklarda olduğu ve mesleği tercih etme ya da etmemede etkili olan kriterlerin neler olduğu incelenmeye çalışılmıştır. Sosyal Bilişsel Kariyer Kuramı modeli, öğrencilerin kariyer ilgi alanlarının, amaçlarının ve niyetlerinin öz-yeterlik inançları ve sonuç beklentileri ile nasıl bağlantılı olduğunu açıklamak için kullanılan yararlı bir araç olarak görülmektedir. Sonuçlar, SMMM olma hedefinin, öz yeterlilik ve sonuç beklentileri ile anlamlı ve pozitif ilişkili olduğunu göstermiştir. Anahtar Kelimeler: Sosyal bilişsel kariyer teorisi, Muhasebe Kariyeri, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir.Abstract In recent years, the number of students graduated from the faculties of economics and administrative sciences and who can not find a job is increasing rapidly in our country. Therefore, career planning of students is one of the areas whom professors in academia, students should be more active. In this study, social cognitive career theory was used to investigate what stages of the certified public accountant (CPA) profession are in the career planning of the students and what are the criteria that are effective in choosing or not choosing a profession. Social Cognitive Career Theory (SCCT) model as a useful tool to explain how students' career interests, goals, and intentions are related to their self-efficacy beliefs and outcome expectations. Results showed that the goal to become a certified public accountant (CPA) was significantly and positively correlated with the selfefficacy and outcome expectations. GirişKariyer ve meslek seçimi hayatın önemli ve kaçınılmaz görevlerinden biridir. Üniversite yılları, öğrencilerin istihdam, eğitim, kariyerleri ile ilgili karar verme sürecinde çok önemlidir.Pek çok öğrenci için ise kariyer kararı vermek, bireyin geleceği, psikolojik ve fiziksel refahı, yaşam kalitesi, sosyal kabulü gibi sebeplerden ötürü kafa karıştırıcıdır. Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olmak fikri ise bu mesleği seçen öğrenci için daha titiz ve yoğun çalışmayı gerektiren buna karşın bağımsız çalışma koşulları sağlayan ilgi çekici ve prestijli meslek olması bakımından cazibesi olan bir fikir olarak görülmektedir.

ÖZETMuhasebe alanında yapılan uluslararası ve ulusal tüm yasal ve mesleki düzenlemelerin kültürel boyutları ile birlikte ele alınması gerektiği yapılan birçok çalışma sonucunda ortaya konmuştur. Bu nedenle muhasebe uygulayıcılarının çalışmalarına yön veren kültür ve değer etkileşimlerinin araştırılması son derece önemlidir. Bu çalışmada bu noktadan hareketle Türkiye'deki yeminli mali müşavirlerin muhasebe değerlerinin Hofstede-Gray kültürel değerler çerçevesinde analiz edilmesi amaçlanmıştır. Gray, Hofstede'nin kültürel boyutlarından esinlenerek dört temel muhasebe değeri geliştirmiştir. Bu değerler; "profesyonelliğe karşı statükoculuk", "tekdüzeliğe karşı esneklik", "tutuculuğa karşı iyimserlik" ve "gizliliğe karşı şeffaflık" olarak belirlenmiştir. Çalışmamızda bu değer boyutlarının yeminli mali müşavirlerin mesleki faaliyetlerine etkileri incelenmiş ve yeminli mali müşavirlerin profesyonellikten yana, tekdüzeliği ve tutuculuğu savunan buna karşın şeffaflık ilkesini destekleyen düşüncelerde oldukları tespit edilmiştir.

Örgütü (WHO) tarafından pandemi olarak ilan edilmesiyle ülkemiz ve diğer bazı dünya ülkeleri virüsün yayılım hızını azaltmak için sosyal hayattan iş hayatına kadar bir takım kısıtlamalar getirmişlerdir. Kısıtlamaların etkisiyle milyonlarca insan işsiz kalmış finansal sıkıntı yaşayan haneler harcamalarını yavaşlatmış, üreticiler üretimlerini askıya almış şirketlerde nakit akışı düşmüş ve şirketlerin geleceği ile ilgili belirsizlikler oluşmuştur. Söz konusu bu etki ve belirsizliklerin, işletmelerin sınırlı bağımsız denetim raporlarında verilen denetim görüşleri üzerinde nasıl bir etkide bulunduğu önemli bir konu halini almıştır. Bu bağlamda, çalışmanın amacı Covid-19 pandemisinin sınırlı bağımsız denetim yaptıran şirketlerin denetim raporlarında verilen görüş türlerinde bir değişiklik yapıp yapmadığını ortaya koymak olarak belirlenmiştir.Çalışmada, BİST 100'de faaliyet gösteren işletmelerin ara dönem sınırlı bağımsız denetim raporlarında verilen görüşler için nitel analiz tekniklerinden içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma, Türkiye'de Covid-19 pandemisinin başladığı yıl olan 2020 yılı ile önceki yıl olan 2019 yılı ile sınırlandırılmıştır. Çalışma kapsamında toplamda 256 adet ara dönem sınırlı denetim raporu incelenmiş, yapılan incelemelerde ilgili ara dönemlerde sadece olumlu ve şartlı sonuçların olduğu tespit edilmiştir. Covid-19 pandemisinin BİST 100'de yer alan şirketlerden sadece bir şirketin sınırlı denetim raporlarındaki görüşler üzerinde bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Ticari ilişkilerde sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge (SMİYB) kullanılması, bir yandan devletin yapacağı kamu harcamalarının kaynağı olan vergilerin kaybına neden olurken diğer yandan bu belgeleri kullananların haksız kazanç elde etmelerini sağlar. Ayrıca piyasada sahte belge dolaşımının yaygın olması, belgeye olan güveni de azaltmaktadır. Yapılan bu çalışmanın amacı, SMİYB kullanma suçunun manevi unsurunu açıklamak ve bu fiili işleyenlerin karşılaşacakları adli ve idari yaptırımları ortaya koymaktır. SMİYB kullanma, Türk Ceza Kanunu’ nda suç olarak kabul edilen bir fiildir. Bir fiilin suç olarak kabul edilmesi için önceden belirlenmiş suçun unsurlarının da mevcut olması gerekmektedir. Bunlardan bir tanesi de manevi unsurdur. SMİYB kullanma fiilinin suç olarak kabul edilmesi için manevi unsurun da bulunması gerekmektedir. SMİYB kullanan mükellefler, adli yaptırımların yanında bir takım idari yaptırımlar ile de karşı karşıya kalmaktadır. Bu fiili işlediği tespit edilen mükellefler, özel esaslar kod uygulaması ile kategorize edilerek bu mükelleflerin haksız vergi iadesi almalarının önüne geçmek istenilmektedir. Bununla birlikte, bu fiili işleyerek verginin eksik tahakkuk ettirilmesine neden olan mükellefler belirli oranlarda vergi ziyaı cezası ile cezalandırılmaktadır. Bu çalışmada, SMİYB kavramı açıklanmış, SMİYB kullanma suçunun manevi unsuru ve bu suçu işleyenlerin karşılaşacağı adli ve idari yaptırımlar ortaya konmuştur. Bununla birlikte SMİYB kullanma fiili ile mücadelede mevcut uygulamaların neler olduğu ve bunların yanında neler yapılması gerektiği açıklanmıştır.

ÖZİş dünyasındaki artan rekabet iş yaşamının yanı sıra özel yaşamı da etkiler hale gelmiştir. Rekabete dayalı iş dünyasında maruz kalınan yoğun tempo ve uzun süreli çalışma bu iki yaşam arasındaki dengeyi bozmaktadır. İş-yaşam dengesi uyumunun çoğu kez sağlanamadığı mesleklerden biri de Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik (SMMM) mesleğidir. Mali müşavirler işletmelerin kuruluşundan başlayıp, kapanışına kadar beyan edilmesi gereken vergisel işlemleri, sosyal güvenlik kurumu ile ilişkili işlemleri, mükellefin bağlantılı olduğu diğer kurumlarla olan tüm süreçleri yürütmektedir. Bu süreçleri yürütürken birçok yasal mevzuatı takip etmesi gerekmekte ve edindiği bilgilerle yüzlerce işlem yapmaktadır. Meslek mensupları arasındaki haksız rekabet, mükelleflerle yaşanan finansal zorluklar gibi mesleğin kendine özgü sorunları da meslek mensuplarının sorumluklarını yerine getirirken yoğun bir stres yaşamalarına, aile ve özel yaşantılarından fedakârlık yapmak zorunda kalmalarına neden olmaktadır. Bu çalışma, TRB-1 bölgesinde (Elâzığ-Malatya-Bingöl-Tunceli illeri) faaliyet gösteren SMMM'lerin iş-yaşam dengesi arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre sosyodemografik özellikler ile iş-yaşam dengesini ölçen alt boyutlar arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Toplam çalışma saati, kendine zaman ve yaşamın işten ibaret olması boyutları arasında anlamlı bir farklılık göstermiştir. Mesai saatleri dışında çalışma durumunun, yaşamın işten ibaret olması boyutu arasında anlamlı bir farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.