ÖzBu çalışmada, popüler bilim dergileri özelinde popüler bilim yayıncılığı, eleştirel ekonomi politik açıdan soruşturulmuştur. Popüler bilim kavramının tarihsel olarak geçirdiği dönüşüm ve belirli tarihsel uğraklarda ekonomi politik yapı ile arasındaki ilişki ele alınarak; popüler bilimin, tarihsel, toplumsal ve ekonomi politik boyutları irdelenmiştir. Bilim iletişimine yönelik farklı yaklaşımların da tartışıldığı çalışmada, genel olarak bilim iletişimi etkinlikleri, özel olarak popüler bilim yayıncılığına yönelik eleştirel tutum arayışlarının neden başladığı tartışılmıştır. Eleştirel tutum arayışlarına, eleştirel ekonomi politik yaklaşımdan yararlanılabileceği yanıtının verildiği çalışmada, eleştirel ekonomi politiğin kökenleri ve medyanın ekonomi politiğine ilişkin yaklaşımlar irdelenmiştir. Popüler bilim dergilerinin üretiminin gerçekleştiği maddi yapının tanımlanması ve bu maddi yapının içerikler üzerindeki etkilerinin saptanması çalışmanın genel çerçevesini oluşturmuştur. Kuramsal tartışmalar ve çalışmanın amaç soruları doğrultusunda, nitel çözümleme yönteminden yararlanılmıştır. İkili veri toplama tekniğinin kullanıldığı çalışmanın çözümleme bölümünde, sektörel ve metinsel çözümleme gerçekleştirilmiştir. Dergilerin üretim aşamasına ilişkin sektör çözümlemesinde, ekonomi politik açıdan öne çıkan ticari yayıncılık ve kamusal yayıncılık modelleri içinde işleyen iki derginin editöryal kadrolarıyla yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş ve bu görüşmeler belirlenen tematik başlıklar altında değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, iki farklı yayıncılık modeli ve sahiplik yapısı içinde üretilen dergilerde ortaya çıkan farkların üretim ilişkileri, üretim biçimleri, emek süreçleri, sahiplik yapısı ve yayıncılık modeli gibi ekonomi politik unsurlarda ortaya çıkan farklılıklardan kaynaklandığı saptanmıştır. Eşdeyişle, dergilerin içeriklerinin, ilk aşamada üretildikleri maddi yapı tarafından belirlendiği sonucuna ulaşılmıştır.

Özet: Bu çalışmanın sorunsalı, dünya tarihine yön veren kişiler üzerine yapılmış capslerin katılımcı demokrasi ve kültüre ne yönde bir katkı sunduğunu tartışmaya açarak; capslerin, bu kişilerin tarih sahnesindeki değerini basitleştirip basitleştirmediğini yorumlamaktır. Çalışmanın amacı ise, Türkiye'de "eğlence trolleri" olarak tanımlanan yeni medya kullanıcılarının yaratıcı dil pratiklerini ve caps üretimlerini inceleyerek; bu paylaşımların yaratıcı kültürü ve dolayısıyla katılımcı kültürü ve demokrasiyi destekleyip desteklemediğini sorgulamaktır. Bu bağlamda, "eğlence trollüğü"ne örnek oluşturan dünya tarihine yön veren kişiler üzerine üretilen capsler çözümlenmiş ve günümüz mizah anlayışındaki değişime de ayrıca vurguda bulunulmuştur. Sonuç olarak, şu bulgulara ulaşılmıştır: İlk olarak, dünya bilim tarihine yön veren bu kişilerin katkıları sulandırılarak magazinleştirilmiş; bir başka deyişle, yapıbozumuna uğratılmıştır. Bunun için de post-modern söylemin temel özelliklerinden yararlanılmıştır. İkincisi, capslerdeki metinsel göstergelerin yorumlanması, yan anlamsal düzeyde gerçekleştirilmiştir. Üçüncüsü, remix estetiğinin kullanılmasıyla Türkiye'deki yerleşik halk kültürünün sözleriyle bilim insanlarının icatları ve teorileri arasında metinlerarası bir köprü oluşturulmuştur. Capslerdeki anlam inşası ise, eğlenceyi önceleyen mizahi bir dil, kelime oyunları ve post-modern biçemle yaratılmıştır.Anahtar Kelimeler: Web

Günümüzdeki anaakım/yaygın/ticari medya atmosferine bakıldığında, çeşitli ekonomi politik ve yapısal sorunlardan hareketle, tekel konumda bulunan medya şirketlerinin kamusalın temsiliyetinden uzak, teksesli bir yayın politikası izlediği görülmektedir.Bunun yanında anaakım medyadaki var olan yapısal sorunlar, bağımsız gazetecilerin alternatif alanlara yönelimini hızlandırmış, yeni alternatif medya platformları ve alternatif medya yayıncıları ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda, günümüzde medya atmosferinde alternatif medyanın anaakım medya karşısında nasıl bir yayıncılık pratiği gerçekleştirdiğinin sorgulanması önem taşımaktadır. Bu çalışmada kendi bağımsız alternatif medya yayıncılığını gerçekleştiren Ünsal Ünlü'nün eleştirel ekonomi politik bağlamda nasıl bir yayıncılık sergilediğinin anlaşılması amaçlanmıştır. Nitel çözümleme yönteminin benimsendiği bu çalışmada yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışmanın sonunda Ünsal Ünlü'nün gerçekleştirmiş olduğu alternatif medya yayıncılığının bulguları "programın sahiplik yapısı ve ekonomik gelir modeli", "haber üretim pratikleri", "habercilik anlayışı", "program içerikleri ve takipçiler" şeklinde kategorilere ayrılarak verilmiştir.

Türkiye medyasının gerek yapısal gerekse içerik düzeyinde geçirdiği değişim ve dönüşümde 1980'li yılların ekonomik ve politik yapısı büyük önem taşımaktadır. Bu dönemde, küresel olarak uygulanan neo-liberal politikalar, medyayı ticari kuruluşlar haline getirmiş; bunun sonucunda, kârı arttırma hedefini merkeze çeken medya kuruluşları, içeriklerin üretiminde nitelikten çok niceliğe yönelmiştir. Bu bağlamda, habercilik anlayışında ticari çıkarlar, kamu yararının önüne geçmiş ve böylece, başat konuma gelen magazin olgusu, medya kuruluşlarının tirajlarını ve kârlarını arttırmalarının önemli bir unsuru haline gelmiştir. Reklam gelirlerine bağımlı ve kâr maksimizasyonu üzerine kurulan bir medya yapılanmasında, dönemin siyasi ve toplumsal koşulları da göz önünde bulundurulduğunda, içeriklerin üretiminde magazin ve görsellik ağırlık kazanmıştır. Bu bağlamda, magazin olgusunun yerel basındaki izdüşümlerinin; Türkiye'nin ekonomik, siyasal ve kültürel yapısındaki tarihsel değişim ile ilişkilendirilerek irdelenmesi çalışmanın sorunsalını oluşturmaktadır. Kuramsal temelde eleştirel ekonomi politik yaklaşımın benimsendiği çalışmanın amacı, Eskişehir özelinde, yerel basının magazin haberciliğinin ve anlayışının irdelenmesidir. Bunun için, Eskişehir'de yayımlanan Follow ve Motto magazin dergileri, nitel çözümleme yöntemi ile incelenmiştir. Her iki derginin 2011-2014 yılları arasında yayımlanan sayılarından amaçlı örnekleme tekniği uygulanarak seçilen toplam 8 dergi nüshası, içeriklere ilişkin belirlenen tematik başlıklar çerçevesinde metin çözümlemesi tekniğiyle incelenmiştir. Sonuç olarak, Eskişehir özelinde, yerel magazin dergilerinin içeriklerinin üretiminde reklam ve kâr kaygısı ile tüketim kültürü ideolojisinin yeniden üretilmesinin önemli bir işleve sahip olduğu görülmüştür.

Civil society generally defines a sphere where groups of people can act without being forced by any source of power. The citizen is one of the most important dynamics of the civil society in that they