No abstract

Öz: Her geçen gün popülerleşen, ancak çok yeni bir kavram olan Metaverse; Web 2'den Web 3'e geçişii habercisi olarak, sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik, karma gerçeklik ve NFT gibi yeni iletişim teknolojileri içeren, gerçekliğin fiziksel dünyada yaşanıyormuşçasına algılandığı üç boyutlu bir dijital toplumsallaşma alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. İnternetin geleceği olarak adlandırılan Metaverse, kullanıcılara ait ve değerli hissetmek, toplum tarafından onaylanmak ve dışlanmamak, sosyalleşmek ve er tür duyguyu deneyimlemek imkanı sunmaktadır. Bunun yanında NFT'ler ve avatarları aracılığıyla kendi statülerini, sosyoekonomik sınıflarını, kimliklerini, imajlarını oluşturdukları toplumsallaşma süreçlerini de gerçekleştirecekleri dijital bir alan yaratmaktadır. Araştırma sonucunda kullanıcıların fiziki dünyadaki toplumsallaşma süreçleri ile oldukça benzer ama çok daha hızlı ve çok daha çeşitli bir şekilde toplumsallaşma türlerini deneyimleyebildikleri görülmüştür. Kullanıcılar fiziki dünyada yaşadıkları tüm deneyimleri, Metaverse'de de gerçeğe yakın bir şekilde deneyimleme imkânı bulmaktadır. Bu da göstermektedir ki geleceğin dünyasında fiziksel yaşam Metaverse'de tekrar yaratılacak gibi görünmektedir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum analizinin kullanılmıştır. Metaverse'de toplumsallaşmanın nasıl olacağı konusunda yapılan ilk çalışmalardan olması sebebiyle, alana katkısı bakımından önem arz etmektedir.

Sosyal medyanın yaygınlaşması ile birlikte bilgiye her yerden ve herkes tarafından ulaşılmaya başlanmış; bilginin kolayca dolaşıma girmesi ve yaygınlaşmasıyla birlikte sosyal medya öncesi dönemde var olan pek çok tabu da yıkılmaya başlamıştır. Daha önce ulaşılmaz ve sadece belli sosyo-ekonomik sınıflara ait olduğu düşünülen pek çok şeyde sosyal medyanın gücünün keşfiyle birlikte bir tür havastan avama yayılma formunu almıştır. Estetik işlem uygulama ve uygulatma da yine sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte form değiştirerek belli sosyo-ekonomik sınıfların yaptırdığı bir tedavi olmaktan çıkıp sıradan bir insanın da öğle yemeği arasında gidip yaptırdığı bir işleme dönüşmüş, bir ihtiyaç halini almıştır. Kullanıcılar sosyal medyada plastik cerrahların, estetisyenlerin tanıtımları vasıtasıyla bu işlemlerin ve estetik işlem uygulayıcıların ulaşılabilir olduğunu fark etmiş, bu işlemi yaptıran kendi gibi insanları gördükçe de bu işlemlerin bir ihtiyaç olduğuna hükmetmiştir. Bu bağlamda sosyal medyanın toplumdaki estetik işlem yaptırtma algısı üzerindeki etkisini ölçmek üzere sosyal medya hesaplarında çeşitli estetik sayfalarını takip eden, farklı demografik sınıflardan 116 kişiyle online anket çalışması yapılmıştır.

Being able to exempted from military service by paying Money (paid-for military service) has brought some inconveniences and argumentation in the community especially for the people who consider that the military service is a sanctified phenomenon. As far as the relationship between the community and new media technolgoies are concerned this work will focus on how the interactive dictionaries that has a significant influences on community apporach to the mentioned military service opportunities. In this respect how they take perfectly organized action in the issues and the characteristics of the interactive dictionaries will be evaluated as well as the social consequences for the community. ÖZToplum tarafından kutsanan askerlik vazifesinin bedelli hakkı ile muaf hale getirilmesi, toplumda bir hassasiyet oluşturmuş ve tartışma konusu haline gelmiştir. Toplum ve yeni medya teknolojileri ilişkisi göz önüne alındığında zaman zaman yaptığı eylemlerle toplumu peşinden sürükleyen interaktif sözlüklerin (inci sözlük, ekşisözlük, uludağ sözlük, itüsözlük vb.) bedelli askerliğe nasıl yaklaştığı incelenecektir. Bu bağlamda, interaktif sözlüklerin özellikleri ve bu özelliklere bağlı olarak dijital ortamda nasıl örgütlü olarak hareket ettiği ve bu ortak hareketlerin toplumsal sonuçları bedelli askerlik örneği üzerine yazılan entryler ve hazırlanan capsler üzerinden değerlendirilecektir.

Ürün veya hizmet satın alan hedef kitlelerin yaşadıkları memnuniyetsizlikleri dile getirmeleri ile ortaya çıkan şikâyetler, işletmeler tarafından doğru yönetildiklerinde tehdit edici özelliklerinden sıyrılarak fırsata dönüşebilmekte ve müşteri sadakatini sağlayan/güçlendiren bir unsur olabilmektedir. Bu yönüyle şikâyetler; kâr amaçlı işletmeler kadar kamu kuruluşlarında da, ticari mal üretiminde ve pazarlamasında olduğu kadar hizmet sunumunda da önemsenmesi gereken geribildirimlerdir. Söz konusu öneme istinaden şikâyetlerin, doğru yönetildiklerinde işletmeler için birer armağan olarak değerlendirilmesi gerektiğini söylemek mümkündür. Her sektörde olduğu gibi eğitim sektöründe de önemli olan şikâyetlerin, yükseköğretim odaklı bir hizmet kuruluşıu olan üniversiteler için hizmet kalitesini artıran bir özelliğe sahip olduğu varsayımıyla gerçekleştirilen araştırma kapsamında; 01.01.2021 ile 01.03.2022 arasında şikayetvar.com adlı online şikayet platformunda devlet üniversitelerine yönelik oluşturulan şikâyet kayıtlarının içerik analiziyle incelenmiştir. Araştırmada analiz edilen 4747 şikâyetin çoğunluğunun üniversite öğrencileri tarafından ve metin ağırlıklı şekilde dile getirildiği görülmüştür. Toplam şikâyetlerin 3295’inin açık-uzaktan öğretimi, 822’sinin ise örgün öğretimi benimseyen üniversitelere yönelik olduğu ve en fazla “ilgili birimlere ulaşamama/layıkıyla hizmet alamama”, “eğitim ve not sistemi/harçlar” ve “sistem hataları” konularından duyulan memnuniyetsizliğin sonucunda yazıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca şikâyetleri analiz edilen 94 devlet üniversitesinden 60’ının dile getirilen şikâyetlere karşı duyarlı bir tavır sergilemediği, şikâyetlere karşı duyarlı olan 34 üniversitenin ise sorunları çözümleme noktasında arzu edilen tatmin edici düzeyi yakalayamadığı tespit edilmiştir. Bu durum, devlet üniversitelerinin hizmet kalitelerini yükseltmelerinin bir yolu olarak şikâyetlere karşı daha ilgili ve çözüm odaklı olma konusunda farkındalıklarını arttırmanın önemine işaret etmektedir.