Subjugated to the linguistic and literary norms of the Netherlands and, at the same time, confined to the borders of the multilingual state of Belgium, Flemish authors have always had to struggle hard to legitimize their cultural identity. After the Second World War, however, Flemish literature suffered from an existential crisis due to the fact that a small but prominent part of the Flemish Movement had collaborated with the German occupiers. Publishers therefore had to explore new ways in which to turn Flemish literature into a commercially and artistically successful commodity in Flanders and the Netherlands. Introducing a theoretical framework that was conceived of by Pierre Bourdieu and further elaborated on by Pascale Casanova in The World Republic of Letters, this article will discuss and interpret the ways in which Flemish publishers have edited, designed, and marketed literary texts, and explore the positive and negative effects which strategies of assimilation and differentiation have had on the reception of those texts. The reading practices engaged in by literary gatekeepers, both in Belgium and in the Netherlands, are shown to have been a profoundly influential force in the history of Flemish literature.

Vijf jaar na zijn overlijden werd de Vlaamse schrijver Hugo Claus in 2013 uitgebreid en in majeur herdacht. In intellectuele en culturele kringen wordt hij onmiskenbaar nog altijd op handen gedragen. Dat heeft uiteraard te maken met zijn grote artistieke verdiensten, maar ook, zo blijkt, omdat Claus’ rijke erfenis ‘geoperationaliseerd’ kan worden in de strijd tegen het Vlaams-nationalisme in het algemeen en tegen het electorale succes van de N-VA in het bijzonder. Het is zonder meer zo dat Claus zich in interviews en in zijn literaire werk een bijzonder lucide criticus heeft getoond van het discours van de Vlaamse beweging. Toch blijft het recente gedweep met Claus als de grote anti-Vlaams-nationalist blind voor enkele belangrijke nuances. Dit artikel wil de verhouding tussen Claus en de Vlaamse Beweging op essayistische wijze kritisch belichten. Het streeft geen volledigheid na, maar test enkele probleemstellingen door een selectie van bekende en minder bekende teksten van Claus te analyseren en in verband te brengen met de biografische achtergrond van de auteur. Hierbij vormt Claus’ ambivalente verhouding tot het werk van Hendrik Conscience de rode draad.________The ‘Sorrow (of Belgium)’ applies to the entire nation. About Hugo Claus and the Flemish MovementIn 2013, five years after his death the Flemish author Hugo Claus was commemorated extensively and on a major scale. Clearly, he is still much admired in intellectual and cultural circles. This is obviously related to his great artistic merits, but also it appears, because Claus’s rich heritage can be ‘operationalised’ in the struggle against Flemish Nationalism in general, and the electoral success of the N-VA in particular. It is undeniable that during interviews and in his literary work Clause proved to be a particularly lucid critic of the discourse of the Flemish movement. However, the recent passion for Claus as the great anti-Flemish Nationalist ignores some important nuances. This article in the form of an essay is intended to take a critical look at the relationship between Claus and the Flemish Movement. It does not attempt to be complete, but only tests out some premises by analysing some well known and lesser known texts by Claus and by putting them into the context of the biographical background of the author. The leitmotiv hereby is Claus’s ambivalent attitude to the writings of Hendrik Conscience.

–

–

Cortázar. Net zo goed produceerde Meulenhoff schoolboeken, kinderboeken en kunstboeken, evenals werk van literaire auteurs die nooit echt zijn doorgebroken. 5.556 Titels, Frank de Glas heeft het allemaal nageteld voor zijn studie De regiekamer van de literatuur. Een eeuw Meulenhoff 1895-2000. De voorbije dertien jaar worden hier wijselijk buiten beschouwing gelaten: het is de periode dat het prestigieuze fonds bijna aan mismanagement ten onder ging, diverse personeelswissels beleefde, kortom, een allesbehalve stabiele periode doormaakte en zo een deel van zijn identiteit onherroepelijk verloren liet gaan. De regiekamer van de literatuur wil niet echt de geschiedenis van het literaire instituut Meulenhoff vertellen. De Glas' beschrijving van de uitgeverij en zijn portretten van de voornaamste bewindvoerders en medewerkers-J.M. Meulenhoff en diens zoon en opvolger John Meulenhoff, Willem Bloemena, Theo Sontrop, Laurens van Krevelen en anderenzijn eerder summier en doorgaans gebaseerd op nogal oppervlakkige secundaire literatuur als jubileumuitgaven en interviewboeken. Wat dit betreft heeft De Glas nauwelijks nieuw bronnenonderzoek verricht (en is de meer verhalende bijdrage van Laurens van Krevelen aan de door Gillis Dorleijn en Kees van Rees in 2006 samengestelde bundel De productie van literatuur. Het literaire veld in Nederland 1800-2000 boeiender). Als hij op pagina 21 van Meulenhoffs importactiviteit schrijft dat ze 'is bestempeld als (...) de financiële kurk waar lange tijd het geheel op dreef', dan neemt De Glas dit over van een andere bron. De auteur wil het door hem gereconstrueerde bestand van 5.556 titels in zoveel mogelijk tabellen gieten en op basis daarvan algemene wetmatigheden en uitgeefprocessen op het spoor komen, beschrijven en analyseren. Net als in zijn vroegere,