The Cognitive Discourse Parameters of Directive Speech Acts in Modern UkrainianThe article presents a comprehensive multifaceted analysis of directive speech acts (based on modern media texts from the popular Ukrainian newspaper Day) taking into account the following approaches: 1) cognitive-semantic, with the projection of directive statements on extra-lingual reality, the study of their propositional-syntactic structure, and semantic relations between components; 2) formal-grammatical, which involves the identification of morphological and syntactic means of expression of motivation and the specifics of the positional structure of sentences; 3) communicative-syntactic, which allows for the characterization of directive statements in terms of their intonation and actual articulation; 4) communicative-pragmatic and discursive, which focuses on the specifics of certain types of directive speech acts in specific discourses, their perlocutionary effect, pragmatic intentions of the speakers, their communicative strategies and tactics, the interaction of the addresser and the recipient and more.Directive speech acts with infinitives, verbs of imperative, conditional and optative moods, present, past and future tenses, which are based on performative constructions, are distinguished from the formal-grammatical point of view. They all have the same propositional meaning, which at the semantic-syntactic level of the sentence is implemented in the following obligatory syntaxemes: the subject (speaker), the predicate of volitional action, the recipient of volitional action or the potential subject of action, and the predicate of potential action. In specific communicative acts, the syntaxeme of the subject of volitional action is correlated with the recipient of speech, i.e., the speaker expressing the communicative intention of motivation, and the complex syntax of the recipient of volitional action-subject of potential action – with the recipient of speech, i.e., the interlocutor from whom the speaker expects on his volition. The core of directive speech acts is formed by sentences with verbs in the imperative mood (imperatives) and vocatives. The periphery is formed by indirect statements (including narrative, interrogative, conditional), the motivational modality of which is due to context or extra-lingual situation. Verbal predicates as the centre of directive speech acts, with the semantics of order, command, request, supplication, imploration, persuasion, invitation, permission, demand, coercion, appeal, instruction, direction, recommendation, suggestion, warning, precaution, advice, admonition, preaching, etc., are usually in a communicative position rheme with the actual articulation of statements. Kognitywne parametry dyskursu dyrektywnych aktów mowy we współczesnym języku ukraińskimW artykule przedstawiono wieloaspektową analizę dyrektywnych aktów mowy (na podstawie współczesnych tekstów medialnych pochodzących z popularnej ukraińskiej gazety „Dzień”), uwzględniającą następujące podejścia: 1) kognitywno-semantyczne, z projekcją wypowiedzi dyrektywnych na rzeczywistość pozajęzykową, badaniem ich struktury propozycjonalno-syntaktycznej oraz relacji semantycznych między komponentami; 2) formalno-gramatyczne, obejmujące identyfikację morfologicznych i syntaktycznych środków wyrazu motywacji oraz specyfikę struktury pozycyjnej zdań; 3) komunikatywno-syntaktyczne, które pozwala na charakterystykę wypowiedzi dyrektywnych pod względem ich intonacji i rzeczywistej artykulacji; 4) komunikatywno-pragmatyczne i dyskursywne, które koncentrują się na specyfice pewnych typów dyrektywnych aktów mowy w określonych dyskursach, ich efekcie perlokucyjnym, pragmatycznych intencjach mówiących, ich strategiach i taktyce komunikacyjnej, interakcji adresata i odbiorcy oraz innych.Z formalno-gramatycznego punktu widzenia wyróżnia się dyrektywne akty mowy z bezokolicznikami, czasownikami trybu imperatywnego, warunkowego i optatywnego, czasów teraźniejszego, przeszłego i przyszłego, które opierają się na konstrukcjach performatywnych. Wszystkie mają to samo znaczenie propozycjonalne, które na poziomie semantyczno-syntaktycznym zdania jest realizowane w następujących obowiązkowych syntaksemach: podmiot (mówiący), predykat czynności wolicjonalnej, odbiorca czynności wolicjonalnej lub potencjalny podmiot czynności oraz predykat czynności potencjalnej. W konkretnych aktach komunikacyjnych składnia podmiotu działania wolicjonalnego jest skorelowana z odbiorcą wypowiedzi, czyli mówiącym wyrażającym komunikatywną intencję motywacji, a składnia złożona odbiorcy działania wolicjonalnego – podmiotem potencjalnego działania – z odbiorcą wypowiedzi, czyli rozmówcą, od którego mówca oczekuje inicjatywy. Rdzeń dyrektywnych aktów mowy tworzą zdania z czasownikami w trybie rozkazującym (imperatywy) i formami wołaczowymi. Peryferia tworzą wypowiedzi pośrednie (m.in. narracyjne, interrogatywne, warunkowe), których modalność motywacyjna wynika z kontekstu lub sytuacji pozajęzykowej. Predykaty werbalne jako centrum dyrektywnych aktów mowy o semantyce rozkazu, polecenia, prośby, błagania, perswazji, zaproszenia, przyzwolenia, żądania, przymusu, apelu, pouczenia, zalecenia, sugestii, ostrzeżenia, przestrogi, rady, napomnienia, nakazu itp. znajdują się zwykle w pozycji komunikacyjnej, korespondującej z właściwą artykulacją wypowiedzi.
The article examines the functioning of legal lexical items in journalistic texts on economic issues, which usually transcribe journalism. The research analyses some legal nominations used with known and interpreted meanings in dictionaries, as well as those that need explanation, as lexicographical works do not record them. Particular attention is paid to lexical items that have acquired figurative meanings. The use of legal nominations in economic journalism shows not only to the intersectoral character of certain terms, but also to the transition of language units from one scope, branch, activity to another. We conclude that due to figurative meanings the terms lose their uniqueness, which makes it possible to trace the processes of determinologization in the Ukrainian language. Keywords: legal vocabulary, journalism, figurative meaning, stylistic role.
The Functional-Cognitive Characteristics of Interrogative Utterances in Modern UkrainianThe article presents a comprehensive multifaceted description of interrogative sentences in terms of the interaction of their semantic-syntactic (syntaxeme) and formal-grammatical articulation with their communicative articulation (relevant). The syntaxeme structure of interrogative sentences is determined according to the communicative intentions of the speaker. In particular, the following substantial syntaxemes, which serve as a means of modelling questions, are outlined: 1) the indefinite-interrogative subject of an action (physical, locative, intellectual, verbal); 2) the indefinite-interrogative subject of a state (physical, psycho-emotional, intellectual, locative, emotional-evaluative attitude, possessive); 3) the indefinite-interrogative subject of qualification feature, identification; 4) the indefinite-interrogative subject of a qualitative feature; 5) the indefinite-interrogative subject of a process; 6) the indefinite-interrogative object of an action (physical, intellectual-mental, verbal, perceptual); 7) the indefinite-interrogative object of a state (desire, intellectual); 8) the indefinite-interrogative object of a process (physical, psycho-emotional); 9) the indefinite-interrogative object of a qualitative feature; 10) the indefinite-interrogative addressee of an action or state; 11) the indefinite-interrogative means or instrument of an action; 12) the indefinite-interrogative locative.All of these syntaxemes replace the positions of controlled subordinate parts in the formal-syntactic structure of a simple sentence. The emphasis is placed on interrogative words in the field of adverbial syntaxemes, in particular time, reasons, purposes, conditions, manner, and sources of information, which at the formal-syntactic level remain in the position of determinants — subordinate parts of the sentence. The specifics of the thematic-rhematic articulation of interrogative utterances and their communicative variants are examined. It is found that the communicative intention of the speaker’s request determines the intonation type of the question (full dictal, partial dictal, full modal, partial modal), and the syntaxeme and formal structure of the interrogative sentence. The communicative intention also determines the semantic, morphological and positional variants of the interrogative marker. It is observed that interrogative words are usually positioned at the beginning of the sentence and form the rheme of the sentence. Funkcjonalno-kognitywna charakterystyka zdań interrogatywnych we współczesnym języku ukraińskimAutorzy dokonują kompleksowego i wieloaspektowego opisu zdań interrogatywnych w planie interakcji ich wymowy semantyczno-syntaktycznej (syntaksemowej) i formalno-gramatycznej z ich wymową komunikacyjną (relewantną). Struktura syntaksemowa zdań interrogatywnych jest określana w zależności od intencji komunikacyjnej mówiącego. W szczególności zarysowują się następujące istotne syntaksemy, które służą do modelowania pytań: 1) nieokreślony-interrogatywny podmiot czynności (fizyczny, lokatywny, intelektualny, werbalny); 2) nieokreślony-interrogatywny podmiot stanu (fizyczny, psycho-emocjonalny, intelektualny, lokatywny, stosunek emocjonalno-oceniający, zaborczy); 3) nieokreślony-interrogatywny podmiot cechy kwalifikacyjnej, identyfikacyjnej; 4) nieokreślony-interrogatywny podmiot cechy jakościowej; 5) nieokreślony-interrogatywny podmiot procesu; 6) nieokreślony-interrogatywny przedmiot czynności (fizycznej, intelektualno-mentalnej, werbalnej, percepcyjnej); 7) nieokreślony-interrogatywny przedmiot stanu (pożądanego, intelektualnego); 8) nieokreślony-interrogatywny przedmiot procesu (fizycznego, psychiczno-emocjonalnego); 9) nieokreślony-interrogatywny przedmiot cechy jakościowej; 10) nieokreślony-interrogatywny adresat czynności lub stanu; 11) nieokreślony-interrogatywny środek lub narzędzie czynności; 12) nieokreślony-interrogatywny miejscownik.Wszystkie te syntaksemy zastępują pozycje członów podrzędnych w strukturze formalno-syntaktycznej zdania prostego. W zakresie składni przysłówkowej nacisk położony jest na wyrazy pytające, w szczególności o czas, przyczyny, cele, warunki, sposób i źródła informacji, które na poziomie formalnosyntaktycznym pozostają w pozycji determinantów — części podrzędnych zdania. Badana jest specyfika artykulacji tematyczno-rematycznej wypowiedzi interrogatywnych i ich wariantów komunikacyjnych. Stwierdza się, że intencja komunikacyjna prośby mówiącego decyduje o typie intonacyjnym pytania oraz o strukturze składniowej i formalnej zdania pytającego. Intencja komunikacyjna determinuje również warianty semantyczne, morfologiczne i pozycyjne znacznika interrogatywnego. Stwierdza się, że wyrazy interrogatywne są zwykle umieszczane na początku zdania i tworzą jego remat.
Мета. Проаналізувати способи вербальної емоційної регуляції сучасної української молоді та окреслити шляхи підвищення її психолінгвогігієни. Для досягнення поставленої мети виконано такі завдання: (1) з’ясовано типові вербальні реакції сучасної української молоді на стресогенні подразники; (2) виявлено особливості молодіжного спонтанного реагування на стрес порівняно з узвичаєними в українській лінгвокультурі формулами психологічного самозахисту. Методи і методики. Дослідження виконано за допомогою методів аналізу, синтезу, індукції, дедукції, описового, анкетування, комунікативно-прагматичного аналізу, зіставного методу (для порівняння різних вербальних реакцій опитаних, зокрема українськомовних і англійськомовних) та методу кількісних підрахунків (для визначення домінантних форм емоційного реагування молоді). Застосовано комплексну методику: моніторинг наукових джерел, експериментальне моделювання стресових ситуацій, опитування студентів, аналіз їхніх спонтанних реакцій, апробацію різних форм впливу на молодіжні емоційні вербальні реакції, формулювання висновків. Результати. На основі проведеного анкетування зафіксовано переважно несвідоме ставлення сучасної української молоді до форм емоційного реагування, адже її спонтанне мовлення демонструє широке вживання ненормативних, стилістично знижених одиниць та обмежене – традиційних емоційних вигуків, паремій або іронічних висловів. Установлено вищий вияв емпатії і турботи у психологічній регуляції близьких людей, ніж себе. Рекомендовано культивувати у молодіжному середовищі комунікативні тактики підтримки, надихання, окреслення позитивної перспективи, емоційного співпереживання і пояснювати неефективність тактик знецінення, корегування поведінки адресата через заперечення. Висновки. Обґрунтовано важливість формування емоційної компетентності сучасної української молоді в закладах вищої освіти, урізноманітнення й осучаснення навчального матеріалу, надання більшої уваги тактикам і стратегіям живого спілкування та аналізу віртуальних форм комунікації. Наголошено на потребі розвивати у студентів осмислене ставлення до власного мовлення та застосовувати активно-креативний підхід до пошуку експресивних і водночас прийнятних кодів емоційного самовираження. Подано практичні рекомендації щодо відучування студентів від вульгарних та ненормативних емоційних реакцій.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Copyright © 2025 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.