ÖZ

Pandemi Dönemleri İçin Bir Karşılaştırma" başlıklı bildirinin gözden geçirilmiş ve genişletilmiş halidir. Öz Çalışmanın amacı, 2008 Küresel Kriz ve Covid 19 pandemi dönemlerinde Kırılgan Sekizli ülkelerinde gıda fiyat balonlarının tarihlerini saptamaktır. Bu amaçla yinelemeli sağ kuyruklu birim kök testleri (Sup-Augmented Dickey-Fuller; SADF ve Generalized Sup-Augmented Dickey-Fuller; GSADF) yoluyla 2007:01-2020:09 dönemi için FAO gıda fiyat endeksi kullanılarak gıda fiyat balonlarının tarihleri tahmin edilmektedir. Çalışmanın sonucunda Arjantin, Brezilya ve Şili haricinde diğer Kırılgan Sekizli ülkelerinde Küresel Kriz döneminde kısa süreli gıda fiyat balonları tespit edilmiştir. Covid 19 pandemi dönemi bulguları incelendiğinde ise, Endonezya ve Arjantin haricindeki diğer Kırılgan Sekizli ülkelerinde, 2020 yılının ikinci çeyreğinde başlayan ve halen süren gıda fiyat balonları olduğu görülmektedir. Pandemi döneminde dünya genelinde yaşanan kuraklığın etkisi dikkate alındığında, gıda fiyat balonlarının daha uzun süreli olması beklenen bir bulgudur. Covid 19 pandemi döneminde gerçekleşen balonların ortak noktası, balonların 2020 yılının dördüncü ayından itibaren zirve yapmış olmasıdır. Bunun yanı sıra elde edilen bulgular, Covid 19 pandemi döneminde en büyük gıda fiyat balonunun Türkiye'de oluştuğunu göstermektedir.

Çalışmada, Türkiye'de ekonomik büyümenin konut piyasasına olan asimetrik etkileri araştırılmaktadır.Ekonomik büyümede meydana gelen artışların yanında düşüşlerin de etkilerini inceleyebilmek amacıyla Doğrusal Olmayan Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif Model (Nonlinear Autoregressive Distributed Lag; NARDL) tercih edilmiştir. Çalışmada 2010M1-2019M4 dönemine ait aylık verilerle çalışılmıştır. Modelde konut fiyatlarındaki değişimi yansıtan konut fiyat endeksi bağımlı değişken, ekonomik büyümenin öncü göstergesi kabul edilen ve çalışmada vekil değişken olan sanayi üretim endeksi ise bağımsız değişken olarak kullanılmaktadır. Tahmin bulguları sanayi üretim endeksi artarken konut fiyatlarının da yükseldiğini ve sanayi üretim endeksi düşerken konut fiyatlarının da gerilediğini ortaya koymaktadır. Buna göre iktisat teorisine uygun biçimde ekonomik büyümenin arttığı dönemlerde konut fiyatlarının yükseldiği ve ekonomik büyümenin gerilediği ve/veya yavaşladığı dönemlerde konut fiyatlarının düştüğü bulguları elde edilmiştir. Sanayi üretimindeki artışın konut fiyatlarını yükseltici etkisi, sanayi üretimindeki azalışın konut fiyatlarını düşürücü etkisinden büyüktür ve bu etki yaklaşık yedi ay sürmektedir. Bulgular, sanayi üretimindeki azalmanın konut fiyatlarını düşürücü etkisinin ise altı ay süresince devam ettiğini göstermektedir.

The macroeconomic effects of sovereign risk premium shocks in Turkey are investigated by employing Structural Vector Autoregression Model for the period 2005:12-2017:3. The model includes emerging market bond index plus Turkey (EMBI + TR) as an indicator of sovereign risk premium for Turkey. The empirical results of our analysis indicate that structural shocks in sovereign risk premium affect macroeconomic variables negatively in Turkey. One standard deviation shock in EMBI+TR results in devaluation of Turkish Lira, increase in price level, contraction in credit volume, decline in industrial production index and increase in current account balance. The impact of the negative changes in the sovereign risk premium on the exchange rate and the credit is higher compared to the other variables. It is concluded that results of variance decomposition analysis are consistent with the results of the impulse-response analysis and the impact of structural shocks in sovereign risk premium on credit is higher compared to other variables.

Bu çalışmada Ekim 2010-Mart 2021 dönemi için TCMB'nin kredibilitesinin TÜFE enflasyon oranı üzerindeki kısa ve uzun dönem asimetrik etkileri Shin vd. (2014) tarafından geliştirilen NARDL yöntemi kullanılarak incelenmektedir. Çalışmada elde edilen ampirik bulgular şöyledir: (i) Uzun dönem katsayılarının negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bulunması, merkez bankası kredibilitesinde meydana gelen artışların enflasyon oranını düşürdüğünü, merkez bankası kredibilitesindeki düşüşlerin ise enflasyon oranını yükselttiğini göstermektedir. (ii) Dinamik asimetrik çarpan bulgularına göre; kredibilite azaldığında, enflasyon oranı dördüncü ayda başlayıp altıncı ayın sonuna kadar istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde artmaktadır. (iii) Kredibilitedeki düşüş sonucunda enflasyon oranındaki artışın kredibilitedeki artış sonucunda enflasyon oranındaki düşüşten daha büyük olması, kredibilitenin bozulmasının TCMB'nin enflasyonu kontrol etme yeteneğini zayıflattığı şeklinde yorumlanabilir. (iv) Ayrıca döviz kurundaki ve petrol fiyatlarındaki değişimlerin enflasyon oranına geçiş etkisinin uzun dönemde devam ettiği görülmektedir.