Gelişen ve değişen örgüt düzeni, örgütsel davranış alanında farklı sorun ve ilgi alanlarını oluşmaktadır. Örgütsel davranış alanının sürekli yeni araştırma nişlerini ortaya çıkarması, bu alandaki çalışmaların nasıl şekillendiği sorusunu da beraberinde getirmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türk Örgütsel Davranış yazınının önemli yapıtaşlarından biri olan doktora tezlerinin hangi araştırma nişlerini tercih ettiğini belirlemek, bu çalışmaları içerik ve yöntem açısından sorgulamak ve bu çalışmaların Türk Örgütsel Davranış yazınına katkısını irdelemektir. Bu amaç doğrultusunda örgütsel davranış alanındaki 358 doktora tezi incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda, örgütsel davranış alanındaki tezlerin, en çok liderlik (82), örgütsel bağlılık (74), iş doyumu (63) ve örgüt kültürü (63) araştırma nişlerini tercih ettikleri belirlenmiştir. Doktora tezlerinde araştırma yöntemi olarak survey (% 65.7), veri toplama aracı olarak soru sorma tekniğinden (% 88.9) faydalanırken, çalışmaların örneklem seçiminde beyaz yakalıları tercih ettikleri (% 71.7) tespit edilmiştir. Bu bulgulara bağlı olarak doktora tezlerinin seçtikleri yöntem ve içerikleri sorgulanmış, teori ve uygulamaya katkıları irdelenmiştir.

En yalın şekliyle, 'örgütsel değişime karşı kötümser bakış açısı' şeklinde tanımlanabilecek "örgütsel değişim sinizmi" olgusuna ve bu olguyu yönetmenin gerekliliğine dikkat çeken araştırma; odak grup görüşmesi ve derinlemesine mülakatlar aracılığıyla toplanan nitel verilerle gerçekleştirilmiştir. Betimleyici ve öznel olarak tasarlanan nitel çalışmada; örgütsel değişim sinizminin Türk çalışma yaşamına özgü taşıdığı nitelikleri tespit etme amaçlı emik bir yaklaşım benimsenmiştir. Bu doğrultuda, dört kamu dört özel kuruluşta ve farklı sektörlerde çalışan sekiz kişiyle odak grup görüşmesi ve yedi kişiyle derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiş; bu kişilerin iş hayatında yaşadıkları değişim süreçlerine ilişkin olarak, başta sinik tutumlar olmak üzere, karşılaştıkları tutum ve davranışlar belirlenmeye çalışılmıştır. Verilerin analizi sonucunda, örgütsel değişim sinizminin temel boyutları "deneyimsel", "yönetimsel" ve "edinimsel" değişim sinizmi şeklinde belirlenmiştir.

Bağlı bulundukları kurumlardaki bireylerin kendi inisiyatifleri ya da verilen teşvikler doğrultusunda, bulundukları kurumdan ayrılmadan gerçekleştirdikleri girişimsel faaliyetler bütünü şeklinde tanımlanan iç girişimci davranışı, işletmelerin rekabet avantajı elde etmesine katkıda bulunmaktadır. İlgili yazında işletmeler açısından önem arz eden iç girişimci davranışı olgusunun, bütüncül değerlendirilerek geliştirilen bir ölçek eksikliği dikkat çekmektedir. Bu çalışmanın amacı, iç girişimci olgusunun bütün boyutları ile değerlendirerek iç girişimci davranışı için bir ölçme aracı geliştirmektir. Bu bağlamda çalışma; kapsam geçerliliği, yapı geçerliliği ve ölçek güvenilirliği aşamalarını içermektedir. Çalışmada oluşturulan 23 maddelik soru formu İzmir'deki özel sektörde çalışan 207 kişi üzerinde test edilmiştir. Gerçekleştirilen açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda iç girişimci davranışı ölçeği; yenilikçilik, rekabetçilik, destekleyicilik, inisiyatif alma, bilgi edinimi ve proaktiflik olmak üzere 6 boyuttan oluşmaktadır. Geliştirilen ölçeğin ilgili yazına ve olgunun algılanmasına dönük yapılacak açıklayıcı çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca, özgün bir ölçek ile gerçekleştirilen çalışmaların da politika yapıcılara ve uygulamacılara destek olması beklenmektedir.

Bu çalışmanın amacı bireysel düzeyde güven ile yenilikçi iş davranışının ortaya çıkmasında bilgi paylaşımının aracılık rolünü incelemektir. Survey araştırmasına dayalı bu çalışmada, verilerin elde edilmesinde yapılandırılmış soru formundan yararlanılmıştır. Soru formunun oluşturulmasında, güven ölçeği için Cook ve Wall'un (1980) Kişilerarası Güven Ölçeği'nden, bilgi paylaşımı ve yenilikçi iş davranışı için Radaelli vd. ( 2014) uyumlaştırdıkları ölçeklerden yararlanılmıştır. 5'li Likert tipi ölçek kullanılan çalışmada, güvenilirlik analizi, açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi yapılmış ve sonrasında yapısal eşitlik modeli ile kuram testi gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda bilgi paylaşımının güven, yenilikçi iş davranışı ilişkisinde aracı bir rol oynadığı bulgulanmaktadır.

Bu makalede bilimsel araştırma ve yayın etiği ilkelerine uyulmuştur. / In this article, the principles of scientific research and publication ethics were followed.