This article presents methodology of land use change assessment in the context of sustainable development and the results of its application based on the transformations that occurred in individual areas of Europe in the years 2012–2018. This method is based on data from the CORINE (CO-oRdination of INformation on Environment) Land Cover program) and local government units presenting the degree of urbanization (DEGURBA). The transformations taking place in space were evaluated and reduced to economic, social, and environmental dimensions. We then analyzed the results in terms of space (covering almost all of Europe) and in terms of division (large cities, small towns, suburbs, and rural areas). Results indicate that development of the economic dimension most often takes place at the expense of natural resources. It was also determined that the higher the population density, the greater the sustainable development differentiation level in the analyzed dimensions, of which the social dimension was characterized by the lowest differentiation and the economic dimension was highest. The development of rural areas was found to be less sustainable than large urban centers. Interpretation of the results also leads to the conclusion that areas of Europe are very diverse in terms of sustainable development. However, the method itself, despite the imperfections observed by the authors, may be used in further or similar studies.

The main goal of the article is the evaluation of usefulness of CORINE Land Cover (CLC) data—acquired predominantly by visual interpretation of Landsat satellite imagery—for monitoring of changes in settlement development and land use. This has been done by comparison of occurrence of buildings (and address points) in Poland with delimitations of land use belonging to particular classes in the CLC 2018 dataset. Large discrepancies have been identified, which reach on average approx. 34% of addresses and 35% of buildings located outside class 1 (artificial surfaces), mainly on terrains of class 2 (agricultural areas). Among single-family buildings it was 37% and among new addresses (forecasted or “under construction” buildings)—as much as 50%. This puts a question mark over the possibility of using CLC data with a resolution of 25 ha for monitoring of spatial planning and development in Poland for purposes of the diagnosis and assessment of the scale of dispersion of built-up areas. It is worth carrying out similar analyses in other countries, known for the deconcentration processes and a relatively large share of dispersed settlement, e.g., other CEE countries, Spain, Portugal, Italy.

Spośród cech struktur przestrzennych wsi oraz charakterystyk obszarów wiejskich, które sprzyjają wielokierunkowemu rozwojowi społeczno-gospodarczemu i poprawie warunków życia mieszkańców wsi, szczególnie istotne znaczenie ma skupiony i zwarty charakter zabudowy. Jest to czynnik, który ułatwia integrację infrastrukturalną oraz społeczną, niejednokrotnie warunkując dostępność wsi dla zewnętrznych użytkowników. Nie bez znaczenia jest także potencjał demograficzny miejscowości wiejskiej, który uzasadnia ekonomicznie podtrzymywanie jej podstawowego sektora usług oraz tworzenie przestrzeni publicznych o cechach centrum, w tym elementów o charakterze węzłowym (czytelny i utwardzony system dróg i ulic). Sprzyja również występowaniu zabudowy usługowej, przemysłowej i wielorodzinnej w formach dogęszczających istniejące struktury przestrzenne wsi. Jeśli wziąć pod uwagę powyższe cechy układów osadniczych występujących na obszarach wiejskich, to uzasadnionym celem badań jest oszacowanie stopnia koncentracji zabudowy w różnych typach gmin w Polsce oraz wyznaczenie przestrzennego rozkładu tego zjawiska. Ocena stanu i zaawansowania zjawiska umożliwia wskazanie obszarów o różnej jakości układów osadniczych wsi pod względem działań związanych z poprawą wyposażenia infrastrukturalnego, możliwości lokalizacyjnych inwestycji, aktywizacji społecznej.

Magdalena Wojarska, Izabela Zabielska: Samorząd lokalny jako beneficjent funduszy unijnych (na przykładzie gmin województwa warmińsko--mazurskiego) .

Obszary funkcjonalne powiązane z miastami cechują się różnym poziomem rozwoju, a jednym z głównych celów polityki regionalnej jest zmniejszanie różnic w tym względzie. Celem opracowania jest identyfikacja procesów integracyjnych zachodzących między jednostkami tworzącymi miejskie obszary funkcjonalne oraz określenie ich zasięgów. W szczególności skupiono się na rozpoznaniu intensywności powiązań oraz na stworzeniu i weryfikacji listy kryteriów umożliwiających jednoznaczną delimitację obszarów funkcjonalnych ośrodków subregionalnych. Założono, że każdy ośrodek metropolitalny, krajowy i wojewódzki spełnia także funkcje na poziomie subregionalnym.