Aristo’dan itibaren pek çok düşünür, estetikçi, edebiyatçı ve sanatkâr yüzlerce kez şiiri tarif etmiştir. Dolayısıyla şiirin yüzlerce farklı tarifinin yapılmış olması, insanların şiir için aynı tarif üzerinde birleşemediklerini göstermektedir. Şiirin ne olduğu ve ne olmadığı, nasıl üretildiği ve hatta nasıl inceleneceği üzerinde fikir yürüten yazılara ve eserlere poetika denir. Kadim zamanlardan beri üzerinde en fazla fikir geliştirilmiş kavramlardan birisinin “şiir” olduğu malumdur. Ahmed Kuddûsî (ö.1849) XIX. yüzyıl Osmanlı mutasavvıf şairlerindendir. Kuddûsî, hem genel tasavvuf camiası hem de Anadolu tasavvuf düşüncesinin ve tarihinin en parlak şahsiyetlerinden birisidir. XIX. yüzyıla damgasını vuran Kuddûsî, tasavvufi şiirin poetikasını şiirlerinde güzel bir şekilde ortaya koyan tasavvuf ehli bir şairdir. Kuddûsî’nin şiir anlayışının temelinde yıllarca süren tasavvuf yolculuğunun birikimi mevcuttur. Şair, manzum poetik özellik gösteren beyitlerinde şiirinin felsefesini ortaya koyar: İnsanın işittiği ve şairlerin ifade ettiği öyle şiirler vardır ki dinleyenin başını döndürür, susuzları suya kandırır. Şairler, eserleriyle toplumlara ve insanlara bir tavır koyarlar. Kuddûsî’ye göre, hâl dili ile ifade edilemeyen sözler Allah’tan başka unsurların sevgisiyle süslenmiştir. Bu sözlerde insanların gönüllerine tesir edecek güçte değildir. Bu çalışmada, kısaca poetika hakkında bilgi verildikten sonra Türk edebiyatında poetikanın tarihi seyri ile ilgili bilgiler paylaşılacak ve Ahmet Kuddûsî’nin beyitlerinden hareketle poetik söylemleri tespit edilerek, poetikası hakkında değerlendirme yapılacaktır.
Dünya edebiyatının en önemli seyahatnamelerinden birisi, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi’dir. Evliya Çelebi 17. yüzyılda üç kıtada gezmiştir. Bu kıtalar; Asya, Avrupa ve Afrika’dır. Gezilerinin merkezinde Osmanlı Devleti’nin başkenti olan İstanbul bulunmaktadır. Seyahatnâme on cilttir. Bu on ciltlik eserde bu üç kıtada yaptığı gezileri anlatmaktadır. Evliya Çelebi gezdiği yerleri çeşitli yönleriyle anlatmıştır. Evliya Çelebi Seyahatnâme’de gezdiği yerlerin âdetlerini, kültürünü, tarihini, mimarisini ve iş hayatını çeşitli yönleriyle anlatmıştır. Evliya Çelebi, birinci cildin iki yüz yetmişinci faslında İstanbul’daki bütün esnafın envanterini yazıya dökmüştür. İstanbul’un dört kadılık bölgesindeki elli yedi çeşit meslek grubundan bahseder. Bu gruplardaki meslek çeşitlerini topladığımız zaman 1100 çeşit esnaf adıyla karşılaşırız. Ancak cildin tamamını taradığımızda bu sayı 2139’a ulaşmaktadır. Evliya Çelebi bu esnafların sadece adını zikretmekle kalmaz bunlar hakkında bazı önemli bilgiler de verir. Her esnafın pîrinden, yaptıkları işlerin inceliklerinden, nerede ve ne kadar olduklarından, dükkânlarının nerede bulunduğundan da bahseder. İşte bu çalışmada tespit edilen müzik, eğlence ve gösteri hayatıyla ilgili meslek adları çoğunlukla bu bölümden olmakla beraber bu cildin tamamı taranarak tespit edilmiştir. Seyahatnâme’nin birinci cildinde müzik, eğlence ve gösteri hayatıyla ilgili 238 adet meslek adı tespit edilmiştir. Bu meslek adları tematik olarak altı gruba ayrılabilir. Bu çalışmada bu meslek adlarının yapısı incelenmiştir. Kelimelerin kökeni, aldıkları ekler ve anlamları belirtilmiştir.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Copyright © 2025 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.