No abstract

Uvod. Hematopoeza je proces stvaranja krvnih ćelija i uobličenih elemenatakrvi. Ovaj dinamičan proces se postnatalno odvija u koštanoj srži, dok jeprenatalna hematopoeza raspršena na više lokalizacija. Počinje u žumančanojkesi, u intraembrionalnim ostrvcima hematopoeze, nastavlja se ujetri, slezini i koštanoj srži, a prema novim saznanjima i u placenti. Jetra jekao najveći hematopoetski organ intrauterinog razvoja izvor matičnih ćelijahematopoeze. Cilj rada je identifikacija i kvantifikovanje CD34 i CD117imunoreaktivnih hematopoetskih ćelija u jetri humanog embriona i fetusa.Metode. Korišćeno je 5 jetri humanih embriona i 25 jetri humanog fetusastarosti od 7 do 38 nedelja gestacije. Uzorci jetre podvrgnuti su rutinskojobradi do parafinskih kalupa. Tkivni presjeci, debljine 5 μm bojeni su hematoksilinomi eozinom, kao i imunohistohemijskim dokazivanjem CD34i CD117 antigena. Kvantifikacija je urađena morfometrijski određivanjemnumeričke arealne gustine. U statističkoj analizi korišćen je Hi-kvadrat test.Rezultati. Numerička arealna gustina CD34 imunoreaktivnih hematopoetskihćelija u jetri u embrionalnom periodu razvića je iznosila 0,35%, 0,30%u prvom trimestru (koji obuhvata i embrionalni i fetalni period), 0,46% udrugom trimestru i 0,10% u trećem trimestru. Numerička vrijednost arealnegustine CD117 imunoreaktivnih hematopoetskih ćelija u jetri za embrionalniperiod je iznosila 0,28%, 0,50% u prvom trimestru (koji obuhvata i embrionalnii fetalni period), 0,11% u drugom trimestru i 0,09% u trećem trimestru.Zaključak. Jetra embriona i fetusa predstavlja značajan izvor CD34 i CD117imunoreaktivnih hematopoetskih ćelija.

Surgical treatment and formation of a stoma can be lifesaving for colorectal cancer patients. However, the quality of life is often impaired in patients with stoma. The goal of this study is to determine the quality of life of patients with stoma and cancer, and the relationship between the quality of life and characteristics of these patients. The study was conducted from 2018 to 2020 and included a total of 64 patients of both sexes with colorectal cancer and temporary or permanent stoma. The European Organization for Research and Treatment of Cancer with Quality of Life Questionnaire (EORTC QLQC29-30) and the anonymous WHO Quality of Life Questionnaire SF-36 were used for self-assessment of quality of life. Our study included 39 (61.0%) men and 25 (39.0%) women. 24 patients (37.5%) had colostomy, 14 patients (21.9%) had ileostomy, and 26 patients (40.6%) underwent surgery for resection of colorectal cancer without stoma. A significant number of women were in the group of patients with a permanent stoma (p = 0.01). There was no statistically significant difference in the assessment of general health (p = 0.680) and quality of life (p = 0.721) during the past month in relation to gender. Patients without a stoma rated their general health better compared to those with stoma and the difference reached statistical significance (p = 0.035). There was no statistically significant difference in the assessment of quality of life between the group of patients with stoma and without stoma, as well as between the patients of different age groups. Patients with stoma rated their general health as worse, but not their quality of life.

Most physicians in the RS, BiH accept and declare application of CPG. However, a substantial percentage remains sceptical, using CPGs only as an exception, or rejecting them due to their content or impracticability. [Box: see text].

Receptor humanog epidermalnog faktora rasta 2 – HER2 (c-erb-B2) je prisutankod 15-20% karcinoma dojke u trenutku postavljanja dijagnoze. Prekomjernaekspresija HER2 receptora povezana je sa agresivnijom formomkarcinoma dojke. Trastuzumab je humano monoklonsko antitijelo kojevezujući se za HER2 receptor blokira signalne puteve ćelijske proliferacije.S obzirom na moguću pojavu rezistenzije na trastuzumab (vezuje se zapoddomenuII HER2 receptora te ostvaruje ligand nezavisnu inhibiciju ćelijskeproliferacije), tokom godina kreirano je drugo monoklonsko antitijelopertuzumab (vezuje se poddomenu IV HER 2 receptora i ostvaruje ligandzavisnu inhibiciju ćelijske proliferacije) te zajedno čine temelj dualne blokadeHER2 receptora. Brojne studije su pokazale korist od primjene trastuzumabai pertuzumaba, prvobitno u metastatskom, a potom i u adjuvantnomi neoadjuvantnom režimu. Neoadjuvantna (preoperativna) terapijase ordinira kod inoperabilnih tumora, kod bolesnika sa visokim rizikom odlošeg ishoda (HER2 pozitivni tumori, nodus pozitivni tumori, inflamatornikracinom dojke, veliki tumori), kao i kad postoje dodatni faktori rizika - HRnegativni tumori kod kojih se ne očekuje korist od hormonalne terapije uadjuvantnom miljeu. Neoadjuvantna terapija, takođe, omogućava in vivouvid u odgovor tumora na neoadjuvantnu terapiju. Kompletan patološkiodgovor (pCR – pathological complete response) je rani parametar efikasnostineoadjuvantnog tretmana koji takođe omogućava da se “na vrijeme”sazna senzitivost tumora i donese odluku o adjuvantnom tretmanu. pCRima prediktivnu i prognostičku vrijednost. Naime, stopa pCR u korelaciji jesa vremenom do progresije bolesti i ukupnim preživljenjem. Brojne studijesu na osnovu stope pCR pokazale da postoje podgrupe HER2 pozitivnihkarcinoma dojke: podgrupa hormon negativnih tumora koji imaju dobarodgovor na postojeću antiHER2 terapiju i HER2 pozitivni karcinomi dojke,podgrupa hormon zavisnih tumora, kod kojih se postojećim terapijskim opcijamajoš uvijek ne postiže adekvatna stopa pCR što predstavlja područjeza nova istraživanja i pronalaženje novih strategija liječenja.