No abstract

The Stalinist Sociogenesis of Youth Culture in the Polish People’s Republic: An Attempt at a New ApproachThe Polish sociological and anthropological literature on youth culture in the Polish People’s Republic is based on the assumption about a strong impact of the political decisions of the state and of the ruling party on the styles, behavior, and attitudes of the youth during the socialist period. This reductionist assumption overlooks the fact of the spontaneous, bottom-up participation of thousands of young people in socialist organizations, events, and campaigns under the Stalinist rule. The aim of the article is to outline a new approach to the youth as a subject of the Stalinist cultural revolution and to the later youth culture as a phenomenon specific to the socialist society even as this culture appropriated forms and images from the capitalist West. Stalinowska socjogeneza kultury młodzieżowej w PRL. Próba nowego ujęcia Polska literatura socjologiczna i antropologiczna na temat kultury młodzieżowej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oparta jest na założeniu o silnym wpływie decyzji politycznych państwa i rządzącej partii na style, zachowania i postawy młodzieży w czasach socjalizmu. To redukcjonistyczne założenie pomija fakt spontanicznego, oddolnego udziału tysięcy młodych ludzi w socjalistycznych organizacjach, wydarzeniach i kampaniach w epoce stalinizmu. Celem artykułu jest naszkicowanie nowego ujęcia przedstawiającego młodzież jako podmiot stalinowskiej rewolucji kulturalnej oraz późniejszą kulturę młodzieżową jako zjawisko typowe dla społeczeństwa socjalistycznego, nawet gdy w obrębie tej kultury sięgano po formy i wyobrażenia zapożyczone z kapitalistycznego Zachodu.

The Job Was Being Done: A conversation about Dominika Macocha’s video-sculptural installation 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E.This article is a record of a discussion concerning Dominika Macocha’s video-sculptural installation 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E. The work deals with the uses of discourse and landscapes in mechanisms of camouflaging the crimes perpetrated on Jews by Poles during the Holocaust. The author lays bare and deconstructs these mechanisms – above all the mechanisms of  narrative fetishism of production of artificial landscape – drawing on examples from Biłgoraj county. In the course of the discussion, the work inspired a critical reassessment of the categories dominating the ways in which the Holocaust is currently described: (1) Martin Pollack’s category of contaminated landscapes, rooted in the ideology of two totalitarianisms; (2) the category of the witness / bystander, which conceals the observers’ participation in the scenario of the crime; and (3) the category of taboo, which is ambivalent considering the universal knowledge on the part of local communities about what happened to Jews from their localities. Reflection on the production of taboo leads the discussants to deliberate on the status of Jewish sources in the field of Holocaust studies. Collected since as early as the 1940s, and containing ample and detailed information about Polish crimes perpetrated on Jews, they are nevertheless not recognised as sources by Polish historians. The conversation is concluded by an attempt at recapitulating the present condition of Polish historiography in the light of the postulated new approach to sources. Robota robiona była. O instalacji wideo-rzeźbiarskiej 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E Dominiki Macochy rozmawiają Elżbieta Janicka, Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Katrin Stoll i Anna ZawadzkaNiniejszy tekst stanowi zapis dyskusji poświęconej instalacji wideo-rzeźbiarskiej Dominiki Macochy pt. 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E. Dzieło artystki dotyczy dyskursywnych i krajobrazowych mechanizmów kamuflowania zbrodni na Żydach popełnionych przez Polaków podczas Zagłady. Macocha obnaża i dekonstruuje te mechanizmy – przede wszystkim mechanizm fetyszyzmu narracyjnego i mechanizm produkcji sztucznego krajobrazu – na przykładach zaczerpniętych z powiatu biłgorajskiego. Podczas dyskusji, z inspiracji pracą artystki, krytycznemu namysłowi poddane zostają następujące, dominujące współcześnie kategorie opisu Zagłady: 1. zaproponowana przez Martina Pollacka kategoria skażonych krajobrazów, wyrosła na gruncie ideologii dwóch totalitaryzmów; 2. kategoria świadka, maskująca udział obserwatorów w scenariuszach zbrodni; 3. kategoria tabu, ambiwalentna, jeśli wziąć pod uwagę powszechność wiedzy lokalnych społeczności o tym, co stało się z Żydami z ich miejscowości. Refleksja nad produkcją tabu prowadzi dyskutantów do namysłu nad statusem źródeł żydowskich w polu badań nad Zagładą. W źródłach tych bowiem, kompletowanych już od lat czterdziestych, znajdujemy wiele szczegółowych informacji o polskich zbrodniach na Żydach. Nie są one jednak rozpoznane jako źródła przez polskich historyków. Dyskusję kończy próba podsumowania współczesnej kondycji polskiej historiografii w świetle postulatu nowego podejścia do źródeł.

Abstrakt: Włodzimierz Majakowski, rosyjski poeta futurystyczny, krytykowany był nie tylko przez krytyków i pisarzy o poglądach konserwatywnych lub umiarkowanych, lecz również przez ideologów oraz aktywistów bolszewickich. Autorzy o poglądach umiarkowanych wyrażali dezaprobatę wobec zaangażowania Majakowskiego w ruch komunistyczny i obawiali się, że geniusz się marnuje. Z kolei lewicowo nastawieni pisarze odmawiali Majakowskiemu miejsca pośród proletariuszy w związku z jego nieodpowiednim pochodzeniem. Niniejszy artykuł pokazuje podobieństwa łączące oba rodzaje krytyki, zawiera również próbę odpowiedzi na pytanie, dlaczego partia komunistyczna wykazywała tak daleko idącą wrogość w stosunku do awangardowej poezji rewolucyjnej.Celem artykułu było znalezienie odpowiedzi na pytanie, dlaczego literaturę zaangażowaną odbiera się jako nieszczerą, nieprzyzwoitą i nienaturalną, jak też przeanalizowanie relacji pomiędzy słowami poety, ich szczególną mocą performatywną, rewolucyjnym nadużyciem oraz utopijną wizją nowego świata.

Things Turned Out the Way They Did: Failure and Weakness in the Culture of Central and Eastern EuropeThe text is the introduction to the new issue of Studia Litteraria et Historica. As such, it presents and conceptualises the category of failure in reference to Central and Eastern Europe in the last few decades of the twentieth century. It outlines the subject matter of respective texts and convergences of the points of view of their authors.Wyszło, jak wyszło. Porażka i słabość w kulturze Europy Środkowo-WschodniejTekst stanowi wstęp do nowego numeru „Studia Litteraria et Historica”. Przedstawia i konceptualizuje kategorię porażki w odniesieniu do obszaru Europy Środkowo-Wschodniej ostatnich kilku dekad XX wieku. Nakreśla tematykę poszczególnych tekstów oraz zbieżności punktów widzenia autorek i autorów.