No abstract

No abstract

Yücel KABAPINAR * Öz Son on yılda Sosyal Bilgiler ve Tarih derslerinin öğretiminde yerel tarih, sözlü tarih, tarihsel empati, kanıt temelli tarih öğretimi gibi alana has öğretim yöntemleri de ön plana çıkmaya başlamıştır. Ulusal tarihin ötesinde, yerel tarih bir şehrin ya da ilçenin tarihini ve akla gelebilecek tüm kültürel özelliklerini incelemeyi kapsamaktadır. Bu çerçevede okul düzeyinde kullanılabilecek yerel tarih öğretimi yaklaşımı, öğrencinin yaşam alanı içerisinde yer alan tarihsel bir eserin/şahsiyetin, geçmişinin birinci ve ikinci elden eserler kullanılarak araştırılması ve sınıf arkadaşlarına, öğrenci velilerine ya da yaşanılan bölge insanına sunulması etkinlikleri bütünüdür. Yeni olması nedeniyle yerel tarih ve sözlü tarih öğretimi, ortaokul ya da lise düzeyinde çok da etkin kullanılamamakta olup nitelikli örneklerin artmasına gereksinim duyulmaktadır. Bu çerçevede araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin saptanan ölçütleri göz önünde bulundurarak Üsküdar temelinde yerel ve sözlü tarih çalışmaları yapmalarını ve yaptıkları bu araştırmayı belgesel halinde sunmalarını sağlamaktır. Araştırma nitel bir araştırma olup eylem araştırması desenine göre şekillendirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul'un Üsküdar ilçesinde görev yapan 3 tarih öğretmeni ile projeye katılan 24 öğrenci (13 erkek ve 11 kız) oluşturmaktadır. Çalışmaya katılan öğrenciler Üsküdar'da bulunan bir devlet lisesine devam etmekte olup öğrencilerin 2'si 10. sınıf ve 22'si ise 11. sınıf öğrencileridir. Öğrencilerin tamamı çalışmaya gönüllü olarak katılmışlardır. Yerel tarih ve sözlü tarih çalışması çerçevesinde öğrenciler, Üsküdar ilçesinin tarihi açıdan önemli ve çok da bilinmeyen bir değerini birinci ve ikinci elden yazılı (kitap, makale, ansiklopedi, hatırat, bildiri metni) ve görsel kaynaklara (fotoğraf, resim, tablo, film, karikatür gibi) ulaşarak incelemişlerdir. Bunlardan başka İstanbul ve Üsküdar üzerine yazan araştırmacı, tarihçi ve Üsküdarlı halk ile görüşmeler ve röportajlar yaparak farklı kaynaklardan veriler toplamışlardır. Bu verilerden yola çıkarak öğrenciler öncelikle sözlü tarih de içeren yerel tarih ödevini yazılı olarak çalışmışlar; bu çalışmayı merkeze alarak 20-25 dakika arasında bir belgesel de çekmişlerdir. Araştırmanın veri toplama araçları arasında "yazılı yerel tarih ödevi", "belgesel", ön ve son algı anketleri, öğrenci ve öğretmen günlükleri yer almaktadır. Öğrenciler tarafından hazırlanan yazılı ödevler ve belgeseller geliştirilen rubrik (derecelendirme ölçeği) temelinde analiz edilmiştir. Bunun dışındaki diğer veri toplama araçlarının analizinde nitel veri analiz yöntemlerinden içerik analizi kullanılmıştır.

No abstract

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler derslerini veren öğretmenlerin küresel vatandaşlığa ve küresel vatandaşlık eğitimine dair görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Temel nitel araştırma olarak gerçekleştirilen çalışmada amaçlı rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen 15 öğretmenle bireysel ve yüzyüze olarak yarı yapılandırılmış mülakat yapılmıştır. Elde edilen veriler ise içerik analizi ile çözümlenmiştir. Bulgulardan hareketle öğretmenlerin küresel vatandaşlık hakkında olumlu görüşe sahip oldukları tespit edilmiştir. Bunun yanında öğretmenler, küresel vatandaşı; kendini dünyaya ve insanlığa ait hisseden, dünya sorunlarına duyarlı, hak ve sorumluluk bilinci çerçevesinde katılımcı olan, ayrımcılık yapmayan ve diğer insanlarla dayanışmaya önem veren bir birey olarak tanımlamışlardır. Öğretmenler; dünya sorunlarının çözümünde herkesin dünyanın bir parçası olduğunun ve ülkelerin karşılıklı bağımlılığının farkında olmak, değişik kültürlerden insanlarla iletişime geçmek, ayrımcılığın olmadığı, barış içerisinde bir dünya dayanışmasını sağlamak için küresel vatandaşlık eğitiminin gerekli olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca Türkiye'deki Sosyal Bilgiler derslerinin küresel vatandaşlık eğitimine hizmet etmesi noktasında öğretmenler tarafından yetersiz bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır.