Η ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση (ΑεξΑΕ) με τις δυνατότητες που επαγγέλλονται οι τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ), συνηγορούν σε μια αλματώδη ανάπτυξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας και σε μια επακόλουθη επαυξημένη ενίσχυσή της με πρόσθετες εναλλακτικές επιλογές εναρμονισμένες τόσο με τις τρέχουσες κοινωνικό-πολιτικές εξελίξεις αλλά και με την ταυτότητα της κουλτούρας της ψηφιακής εποχής, όσο και με τις απαιτήσεις μιας πολυαισθητηριακής και πολυθεματικής προσέγγισης της μάθησης που συνειρμικά παραπέμπουν στη Θεωρία της Πολλαπλής Νοημοσύνης του Gardner. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνηθεί εάν και με ποιο τρόπο η πολυμορφική ΑεξΑΕ δύναται στη σημερινή εποχή των ΤΠΕ να σχετιστεί με τη Θεωρία της Πολλαπλής Νοημοσύνης του Gardner. Για τον σκοπό αυτό διερευνώνται η πολυμορφία και η πολλαπλότητα που διέπουν την ΑεξΑΕ στη βάση της Θεωρίας της Πολλαπλής Νοημοσύνης του Garder με βασικό πυρήνα αναφοράς την αντίστοιχα πολλαπλή ενεργοποίηση και περαιτέρω μαθησιακή εξέλιξη των εκπαιδευομένων στους χώρους της ΑεξΑΕ με την αξιοποίηση των ΤΠΕ. Από την ανάλυση διαπιστώθηκε η ύπαρξη εφαπτόμενων σημείων ανάμεσα στην πολυμορφική διάσταση της ΑεξΑΕ, ως εκπαιδευτικής και μαθησιακής διεργασίας, και στη Θεωρία Πολλαπλής Νοημοσύνης που ενισχύεται μέσω της συσχέτισης των διαδικτυακών/ψηφιακών μέσων και της δυνητικής πολυδιάστατης ανάπτυξης των εκπαιδευομένων.

Σε αυτή την διεπιστημονικού χαρακτήρα εργασία επιχειρείται με την αξιοποίηση κοινωνιολογικών θεωρητικών εργαλείων η προσέγγιση του λόγου των μελών Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.) του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ) για τη διαμόρφωση των παιδαγωγικών ρόλων και την αλληλεπίδραση μεταξύ διδάσκοντα και διδασκόμενων στην περίπτωση υιοθέτησης των MOOCs για την παροχή ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης από το ίδρυμα. Πρόκειται για μια ποιοτικού χαρακτήρα μελέτη στην οποία συμμετείχαν μέλη Δ.Ε.Π. του ΕΑΠ, που διαθέτουν το απαραίτητο επιστημονικό κεφάλαιο για να εκφράσουν έγκυρη γνώμη για τα εξεταζόμενα ζητήματα. Τα κυριότερα ευρήματα της έρευνας αυτής έδειξαν ότι θα πρέπει να γίνουν προσαρμογές στους ρόλους του διδάσκοντα και του διδασκόμενου εφόσον το ΕΑΠ προσφέρει μαθήματα τύπου MOOCs. Επίσης, με τα MOOCs δεν θα υπάρξει ουσιαστική αλληλεπίδραση μεταξύ καθηγητή και φοιτητών, ενώ και η αλληλεπίδραση μεταξύ των φοιτητών θα προκύψει εάν οι ίδιοι αυτενεργήσουν και αξιοποιήσουν τα forα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να επικοινωνήσουν μεταξύ τους για λόγους αλληλοϋποστήριξης και αλληλοβοήθειας. Τέλος, το σημαντικότερο πλεονέκτημα για τους διδάσκοντες που θα διδάξουν σε MOOCs θα είναι ότι θα γίνουν περισσότερο αναγνωρίσιμοι από τους πολίτες, ενώ πλεονέκτημα για τους διδασκόμενους θα είναι η πραγματική εφαρμογή του ιδεώδους της ανοικτότητας στο ΕΑΠ.

Η παρούσα εργασία είναι αποτέλεσμα έρευνας τεσσάρων ακαδημαϊκών ετών, από το 2013 ως 2017, στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (Π.Τ.Δ.Ε) του Πανεπιστημίου Πατρών. Η έρευνα απευθύνεται στους νεοεισερχόμενους φοιτητές του Τμήματος. Ο σκοπός της έρευνας είναι να διαπιστωθούν οι τρόποι μάθησης στο μεταβατικό στάδιο από το σχολείο στο πανεπιστήμιο και να αναζητηθούν οι τάσεις χρήσης στο διαδίκτυο και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για εκπαίδευση, πληροφόρηση και επικοινωνία.

Το εν λόγω άρθρο μελετά τους ορισμούς των εκπαιδευτικών προσχολικής ηλικίας για τον αναστοχασμό. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία ο αποτελεσματικός εκπαιδευτικός θα πρέπει να έχει την ικανότητα να αναστοχάζεται για όσα διαδραματίζονται στο πλαίσιο του σχολείου. Ο αναστοχασμός βοηθάει τους εκπαιδευτικούς να αντιληφθούν τη σύνθετη φύση της διδασκαλίας και των σχολικών τάξεων. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να μελετηθούν οι ορισμοί των εκπαιδευτικών προσχολικής ηλικίας για τον αναστοχασμό μέσα από τη χρήση ημερολογίου αναστοχασμού Στο κομμάτι του σχεδιασμού των ερευνητικών εργαλείων και της ανάλυσής τους ακολουθήθηκε η έρευνα μεικτών μεθόδων με στόχο να εξασφαλιστεί μια πληρέστερη κατανόηση του ζητήματος που εξετάζεται. Η έρευνα διήρκησε τέσσερις εβδομάδες και συμμετείχαν 47 εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας που υπηρετούν σε δημόσια νηπιαγωγεία της Δυτικής Ελλάδας. Οι ορισμοί των εκπαιδευτικών προσχολικής ηλικίας για τον αναστοχασμό αντλήθηκαν με τη χρήση ενός εβδομαδιαίου ημερολόγιου αναστοχασμού. Για την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό ποιοτικής ανάλυσης NVivo-8 και το στατιστικό πακέτο SPSS. Από τα αποτελέσματα της μελέτης φάνηκε ότι η χρήση ενός εβδομαδιαίου ημερολογίου αναστοχασμού επηρεάζει τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών προσχολικής ηλικίας σχετικά με το τι είναι ο αναστοχασμός. Οι ορισμοί που αναφέρουν οι συμμετέχοντες όσο περνούν οι εβδομάδες συμπλήρωσης του ημερολογίου αναστοχασμού εμπεριέχουν όλο και περισσότερα στοιχεία από τον επιστημονικό ορισμό του Dewey για τον αναστοχασμό.

Το θέμα της παρούσας εργασίας είναι ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και η αποτίμηση του ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού που αναπτύχθηκε για το ασύγχρονο μάθημα: Εισαγωγή στη Διαφοροποιημένη Διδασκαλία. Το εκπαιδευτικό υλικό φιλοξενήθηκε στην πλατφόρμα Chamilo και δημιουργήθηκε με τη χρήση του εργαλείου h5p. Η ερευνητική εργασία αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος ειδίκευσης: Επιστήμες της Αγωγής - Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση με τη χρήση των ΤΠΕ (e-Learning) του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το θέμα της εργασίας εντάσσεται στο πεδίο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης με τη χρήση των τεχνολογιών, η οποία αναπτύσσεται με ραγδαίο ρυθμό. Το εξ αποστάσεως εκπαιδευτικό υλικό, όποια μορφή κι αν έχει, έντυπη ή ψηφιακή, είναι αναγκαίο να κατευθύνει τον σπουδαστή για το τι πρέπει να κάνει, τον λόγο που θα το κάνει, τον χρόνο και τον τρόπο της εργασίας του, καθώς και να του δίνει τη δυνατότητα να αυτοαξιολογηθεί. Η έννοια της αλληλεπίδρασης ή αλλιώς της κατευθυνόμενης διδακτικής συζήτησης (Guided Didactic Conversation), λοιπόν, έχει πρωτεύοντα ρόλο και αποτελεί συστατικό στοιχείο κάθε εξ αποστάσεως εκπαιδευτικού υλικού. Το γνωστικό αντικείμενο του ψηφιακού αυτού μαθήματος είναι η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία, παιδαγωγική προσέγγιση που συζητείται, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια στην κοινότητα των εκπαιδευτικών. Η αποτίμηση του εκπαιδευτικού υλικού έγινε από δεκατέσσερις εκπαιδευτικούς γλωσσικών μαθημάτων, οι οποίοι και παρακολούθησαν ασύγχρονα το διαδικτυακό αυτό μάθημα. Η ποιοτική συλλογή των ερευνητικών δεδομένων ανέδειξε την ικανοποίηση τους για τα μαθησιακά οφέλη που αποκόμισαν, εστιάζοντας στη γνωστική και επιστημονική επάρκεια του εκπαιδευτικού υλικού, στα ερεθίσματα στοχαστικού διαλόγου που τους μετέδωσε και στον πρακτικό και χρηστικό προσανατολισμό του. Αναγνώρισαν, επίσης, τον αλληλεπιδραστικό χαρακτήρα του, κάνοντας λόγο για τον καθοδηγητικό και διευκολυντικό του ρόλο, τη φιλική και πολυμεσική παρουσίαση του περιεχομένου του και τις συνθήκες αυτοκατευθυνόμενης μάθησης που δημιούργησε με τις δραστηριότητες και την ανατροφοδότησή τους.