A -koncepcja i projekt badania, B -gromadzenie i/lub zestawianie danych, C -analiza i interpretacja danych, D -napisanie artykułu, E -krytyczne zrecenzowanie artykułu, F -zatwierdzenie ostatecznej wersji artykułu
StreszczenieWprowadzenie. Wśród przyczyn uszkodzeń urazowych zębów stałych u dzieci w wieku 6-18 lat wymienia się: przypadkowe upadki, uderzenia o przedmiot, kolizje z inną osobą oraz wypadki rowerowe i komunikacyjne. Ich występowaniu sprzyja wiele czynników, w tym środowiskowe i osobnicze. Znajomość etiologii uszkodzeń urazowych jest niezbędna do opracowania zasad przeciwdziałania im. Cel pracy. Określenie przyczyn i częstości występowania uszkodzeń urazowych zębów stałych u dzieci i młodzieży oraz związku typu uszkodzenia z płcią i wiekiem pacjentów. Materiał i metody. Dokonano analizy retrospektywnej dokumentacji medycznej 1934 pacjentów w wieku 6-18 lat, którzy zgłosili się do Zakładu Stomatologii Dziecięcej w ramach dyżuru w latach 2012-2014. Zebrano dane o przypadkach uszkodzeń urazowych zębów stałych, płci pacjenta, wieku w momencie urazu, przyczynie i miejscu urazu, rodzaju i liczbie uszkodzonych zębów, typie uszkodzenia zębów i okolicznych tkanek oraz współwystępowaniu różnych typów uszkodzeń. Do analizy statystycznej wykorzystano test c 2 i współczynnik korelacji rang Spearmana. Wyniki. U 127 pacjentów (44 dziewcząt oraz 83 chłopców) stwierdzono uszkodzenia urazowe 316 zębów. Najczęstszą ich przyczyną był upadek. Z aktywnością sportową wiązało się 29,07% uszkodzeń urazowych, a z przemocą 3,94%. Najczęściej spotykanymi typami uszkodzeń były nadwichnięcia i złamania szkliwno-zębinowe niepowikłane. W przypadku 60 zębów zaobserwowano więcej niż jedno uszkodzenie. Urazom ulegały przeważnie zęby sieczne przyśrodkowe szczęki. Wnioski. Chłopcy częściej doświadczają urazów zębów niż dziewczęta, a uszkodzenia dotyczą więcej niż jednego zęba oraz częściej dochodzi u nich do złamań szkliwno-zębinowych powikłanych obnażeniem miazgi. Większość urazów zdarza się poza domem i szkołą. Zwykle są dziełem przypadku, ale z wiekiem zwiększa się częstość uszkodzeń zębów spowodowanych pobiciem (Dent. Med. Probl. 2016, 53, 3, 373-381).Słowa kluczowe: urazy zębów stałych, dzieci, epidemiologia, etiologia.
AbstractBackground. Traumatic injuries of permanent teeth in children aged 6-18 years are caused among other thing by accidental falls, collisions with an object or another person, bicycle and traffic crashes. There are many factors reinforcing their occurrence, including environmental and individual ones. The knowledge of the etiology of traumatic injuries is necessary for developing rules to prevent their occurrence. Objectives. To establish causes and the incidence of traumatic injuries of permanent teeth in children and adolescents and the connection between this type of injury and patients' sex and age. Material and Methods. A retrospective analysis of 1934 medical records of patients (aged 6-18 years) who attended the Pediatric Dentistry Department WUM in Warsaw in years 2012-2014 was conducted. Cases of traumat...