Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yönelik 2005-2018 Yılları Arasındaki Makalelerin İncelenmesi

Abstract

Ülkemizde hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitaplarıyla ilişkili olarak yazılan makalelerin özelliklerinin bir arada ele alınması, gelecek çalışmalara ışık tutması bakımından önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı 2005 ve 2018 yılları arasında ülkemizde yazılan hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitaplarıyla ilgili makalelerin incelenmesidir. Nitel araştırma özelliği taşıyan bu çalışmada doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Tüm makalelerde, araştırmanın yapıldığı yıllar, araştırmanın yayınlandığı dergi türü, araştırmanın amacı, yöntemi, örneklemi, veri toplama araçları ve veri analiz teknikleri incelenmiştir. Araştırmada ulaşılan makaleler 41 adet olup, bunların 25'si sosyal bilgiler, 12'si hayat bilgisi ve 4'ü ise hem hayat bilgisi hem sosyal bilgiler ders kitaplarıyla ilişkilidir. 2005-2018 yılları arasında en fazla makalenin 2012 yılında olduğu görülmüştür. Ayrıca makaleler en fazla ulusal dergilerde yayımlanmıştır. İncelenen makalelerin amaçları arasında en fazla sayıda olanın "ders kitaplarının belirlenen bir konu açısından değerlendirilmesi" şeklinde olduğu tespit edilmiştir. Makalelerin amaçları arasında en az sayıda olan ise, "eski ve yeni programın karşılaştırılması" şeklindedir. Makalelerin 32'si nitel ve 7'si nicel araştırma özelliği taşırken, 2'si literatür inceleme şeklindedir. Makalelerin örneklemini hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitapları ile sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır. Ayrıca en fazla kullanılan veri toplama aracı doküman inceleme olarak yer almaktadır ve veri analizi olarak içerik analizi ilk sıradadır.

Analysis of Thinking Skills Targeted for Development by Activities in Life Science Textbooks

“…Investigation of the relevant literature shows there are studies completed about life science textbooks. Some of these studies investigate research about textbooks (Ütkür, 2018;Güven & Püsküllü, 2017).…”

Almanya’da (Baden-Württemberg) İlkokulda Okutulan Hayat Bi̇lgi̇si̇ Ders Ki̇taplarindaki̇ Etki̇nli̇kleri̇n İncelenmesi̇

“…Literatürde, Almanya'daki Sachunterricht dersiyle Türkiye'deki Hayat Bilgisi dersinin ilişkilerinin incelendiği (Baysal, Tezcan ve Araç, 2018;Pamuk, 2020;Pamuk ve Pamuk, 2016;Tural vd. 2017) ve Almanya'da eğitim gören üçüncü sınıf ilkokul öğrencilerinin hayat bilgisi dersine yönelik algılarının ortaya konulduğu (Baysal ve Dilber-Özer, 2021), hayat bilgisi ders kitaplarının incelenmesine ilişkin (Akbal, 2009;Asan, 2010;Bektaş ve Uzunkol, 2015;Candan ve Ergen, 2014;Erol ve Kıroğlu, 2012;Fuchs, 2011;Gözütok, Taş ve Rüzgar, 2015;Güven, 2010;Gümüşoğlu, 2014;Güven ve Püsküllü, 2017;Gülüm ve Çeltik, 2012;Karaca, 2008;Kabapınar ve Akbal, 2010;Kabapınar ve Özkan, 2012;Kab ve Açıkalın, 2016;Öztürk ve Özkan, 2018;Özkan, 2017;Öztürk, 2019;Önal, Kaya ve Çalışkan, 2019;Sarıtaş ve Şahin, 2018;Ütkür, 2018;Yüksel ve Taneri, 2020;Wermke, Pettersson, ve Forsberg, 2015) çalışmalar bulunmaktadır.…”