Kariyer Danışmanlığı ve Mesleki Rehberlik Alanında Türkiye’de Yapılan Lisansüstü Tezlerin Araştırma Eğilimleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, kariyer danışmanlığı ve mesleki rehberlik ile ilgili Türkiye'de 2000-2017 yılları arasında yapılan lisansüstü tezlerin araştırma eğilimlerini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda Ulusal Tez Merkezi'nden Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bölümü'nde yapılmış ve erişime açık olan 73 (15 doktora, 58 yüksek lisans) lisansüstü tez incelenmiştir. Bu araştırma için oluşturulan "Tez Kodlama Formu" çalışma yılı, çalışma grubu, çalışma grubu büyüklüğü, tez türü, araştırma yöntemi ve konu alanları olmak üzere 6 farklı tema alanını içermektedir. Nitel araştırma yöntemiyle yürütülen bu araştırmada lisansüstü tezlere doküman incelemesi yöntemiyle ulaşılmış ve tezler, içerik analizi kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre en fazla lise öğrencileri örnekleminde çalışıldığı, nicel yöntem çalışmalarının çoğunlukta olduğu, sosyal bilişsel kariyer kuramı ile ilgili konularının en çok tercih edilen konular olduğu belirlenmiştir.

Ergen-Ebevenyn Kariyer Uyumu İle Duygusal Özerklik Arasındaki İlişki: Benlik Saygısının Aracı Rolü

“…Araştırmanın sonucunda, ergen-ebeveyn kariyer uyumunun ergenlerin duygusal özerklikleri üzerinde doğrudan etkisi olduğu görülmüştür.Çocuk ve ergenlerin ruhsal gelişiminde, gelişim görevleri gereği sağlıklı tercihler yapmasında, bağımsızlığını kazanmasında, kariyer tercihlerine ilişkin etkin bir rol oynamasında ailesinin büyük bir rolü bulunmaktadır (Hortaçsu, 2012;Yalçınkaya ve Şanlı, 2003). Yapılan araştırmalarda da, mevcut araştırma bulguları ile benzer olarak, ergenlerin kariyer kararı verdikleri gelişim süreçlerinde en fazla ebeveynlerinden aldıkları desteklerden, olumlu ve olumsuz müdahalelerden ve ebeveyni ile olan uyumlu ilişkiden etkilendikleri görülmektedir (Bacanlı, 2016;Çarkıt, 2019;Gati ve Saka, 2001;Whiston ve Keller, 2004).Ergen ve ebeveyn arasındaki karar verme süreçlerine ilişkin uyumlu bir ilişkinin, çocukların sağlıklı bir karar verme sürecinde ve ailesinden duygusal olarak özerkleşmesinde etkili bir faktör olduğuna ilişkin çalışmalar da bulunmaktadır (Çimen, 2017;Kutlu ve Apaydın, 2019).Bununla birlikte alanyazında ergen duygusal özerkliğinin ebeveyn desteği ve tutumları ile ilişkili olduğu görülmektedir (Bednar ve Wells 1989;Ekşi vd., 2020;McElhaney ve Allen, 2001;Musaagaoglu ve Güre, 2005;Özkan, 1994;Soenens ve Vansteenkiste, 2005;Steinberg, Lamborn, Dornbusch ve Darling, 1992;Yılmazer, 2007). Pişkin (2002) de ergenin kariyer gelişim sürecine ilişkin, ergen ve ebeveyn arasında uyumlu bir süreç işlemediği ve karar verme süreçlerinde ebeveynin baskın olduğu durumlarda ergenin duygusal özerkliğinin olumsuz etkilendiğini ifade etmiştir.…”

Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Alanında Üniversite Öğrencilerine Yönelik Yürütülen Deneysel Çalışmaların İncelenmesi

“…Literatür incelendiğinde psikolojik danışma ve rehberlik alanında yapılan çalışmaların eğilimlerini tespit etmeye yönelik birçok çalışmanın bulunduğu fark edilmektedir (Güven ve ark., 2009;Keldal ve Bilge, 2016;Güven ve Aslan, 2018;Özteke-Kozan, 2020;Türker ve Bozkurt, 2022). Diğer yandan kariyer psikolojik danışmanlığı alanındaki çalışmaların eğilimlerini tespit etmeye yönelik sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır smartofjournal.com / editorsmartjournal@gmail.com / Open Access Refereed / E-Journal / Refereed / Indexed 1068 (Çarkıt, 2019a;Çarkıt, 2019bÇarkıt, , Gönültaş, 2021. Ancak kariyer psikolojik danışmanlığı alanında üniversite öğrencilerine yönelik deneysel desendeki çalışmaların araştırma eğilimlerini tespit etmeye yönelik bir çalışmaya rastlanmamıştır.…”

The Effect of Psycho-Education Program Developed for Sexual Abuse on Counseling Teachers’ Reporting Sexual Abuse and Information and Risk Recognition Attitudes

“…In order to prevent all these concerns that may arise during the notice process, teachers need to be aware of the abuse to report abuse cases to the authorities and develop a positive attitude in reporting it (Kenny and McEachern, 2008). Dündar and Hareket (2017) attribute the erroneous attitudes and concerns they encounter during the reporting process of sexual abuse cases against children to the lack of knowledge of counselors about neglect and abuse and their inability to recognize risk factors on behalf of children. It is critical for counselors, who carry out a significant role in preventive mental health services in schools, to possess information about child neglect and abuse, and recognize risk factors for children.…”