Kültür Endüstri̇si̇ Ve Tüketi̇m Bağlaminda"örnek Ai̇le" Fi̇lmi̇ni̇n Bi̇r Anali̇zi̇

Abstract

Özet: Günümüzde evrim geçirmiş bir kavram olarak karşımıza çıkan tüketim kavramı 20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren, ekonomik bir etkinlik olmanın çok ötesinde, farklı anlam alanlarına tekabül ederek sosyal ve kültürel bir olgu olarak içerik ve anlam kazanmıştır. Bu duruma küreselleşme süreciyle paralel ilerleyen 21.yüzyılda büyük bir ivme kazanan teknolojinin de etkisi büyük olmuştur. Ayrıca, online alışveriş, kredi kartı gibi uygulamaların da hayata dahil olmasıyla birlikte tüketim, insan yaşamının hemen hemen her alanına nüfuz etmiş, birey ve toplum yaşamının adeta vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Bu bağlamda bireyler, içerisinde yaşadıkları sistemin de zorlamasıyla adeta tüketim odaklı bir hayat yaşamaya başlamış, mal ve hizmetlerin tüketiminde birbiriyle adeta yarışır hale gelerek küresel ekonomik güçlerin kendilerine biçmiş olduğu tüketici rolünü oynamaktadırlar. Bu noktada bireyler küresel sistemin çarkında kıyasıya bir rekabet içerisine girmiş görünümü vermektedirler. Tüketim olgusunun yaşamın merkezi ve yegane unsuru haline gelmesiyle birlikte, tüketimin insan yaşamındaki yeri ve etkileri üzerindeki çalışmaların sayısında da paralel bir artış gözlenmektedir. Bizde bu ilginin etkisiyle konuyu farklı bir bakış açısıyla ele almaya çalışacağız. Öncelikle tüketim kavramı eksenindekültür endüstrisinin kavramsal çerçevesi çizilerek, kültür endüstrisinin faaliyet alanlarından biri olan sinemanın yeri ve önemi irdelenerek "Örnek Aile" filminin analiziyapılacaktır.Kültür kavramı, günümüzde tüketime entegre edilerek aslından uzaklaştırılmış ve kavramın içi boşaltılmıştır. Frankfurt Okulu düşünürlerinden Adorno ve Horkheimer'ın "kültür endüstrisi" olarak kavramlaştırdıkları olgu, insan yaşamına ve kültüre dair ne varsa tüketimin bir unsuru haline geldiğini iddia etmektedir. Bu çalışmanın amacı; kültür endüstrisinin insanın günlük faaliyetlerine ne şekilde nüfuz ederek bireyleri nasıl manipüle ettiğini ve içinden çıkılmaz bir tüketim sarmalına hapsettiğini ortaya koymaktır. Nitekim "Örnek Aile" isimli bir ailenin günlük faaliyetleri üzerine inşa edilmiş bir filmin, kültür endüstrisi ve tüketim 1 emel.poyraz@marmara.edu.tr 2 harunozalpbdk@gmail.com Giriş En temel anlamı ile kişinin hissedilen bir ihtiyaca yönelik ürün ya da hizmet satın alması olarak ifade edilen tüketim kavramı, günümüze gelinceye kadar birçok aşamadan geçerek gelmiş ve evrimleşmiştir. Özellikle Sanayi Devrimi'nden bu yana egemen olan kapitalist sistem içerisinde, 20. yüzyıl'ın son çeyreğinden itibaren ekonomik bir olgu olmanın ötesine geçerek, sosyal ve kültürel bir olgu olarak da içerik kazanmıştır. Sanayi Devrimi'ne kadar insan kalabalıklarının üretimde faaliyet göstermesi esas iken, Sanayi Devrimi'yle birlikte gerçekleştirilmeye başlanan seri üretim, seri olarak üretilen malların seri bir biçimde tüketilmesini de elzem kılmıştır. Bu da küresel ekonomiye yön veren güçlerin, kitleleri tüketime yönlendirme çabasına sürüklemiştir. Böylece, kapitalist ekonominin ve şartların zorlamasıyla küresel sistemde reklamcılık, halkla ilişkiler ve pa...

Tüketi̇m Kültürünün Geli̇şi̇m Süreci̇ Ve Televi̇zyon Programlarinin Ki̇şi̇leri̇n Tüketi̇m Davranişi Üzeri̇ndeki̇ Rolü: Bi̇r Odak Grup Çalişmasi

“…Herkesin tüketici olarak tanımlandığı bir dünyanın kapıları açılmıştır (Poyraz ve Özalp, 2017). Bundan sonra toplumlar sadece üretilen ürünleri değil, rahatlığı, konforu, imajı ve statüyü bile tüketerek elde eden bireyler haline gelmiştir.…”