Öğrencilerin toplumsal köken özellikleri ve istenmeyen davranışlar: Meslek liselerinde bir durum analizi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, eğitimci ve öğrenci görüşlerine dayalı olarak, mesleki-teknik liselerde yaşanan istenmeyen davranış sorunlarını öğrencilerin toplumsal köken özellikleri temelinde değerlendirmektir. Bu amaçla araştırmada, mesleki-teknik liselerde yaşanan istenmeyen davranışlar ailelerin eğitimsel, ekonomik, kültürel ve eğitim algısı ile ilişkilendirilmiştir. Araştırmanın eğitimde disiplin konulu araştırmaların genelinden ayrılan yönü, öğrencilerin istenmeyen davranışlarını okul dışı toplumsal koşullarla ilişkilendirmesidir. Çalışma, toplumsal köken özelliklerinin yarattığı yoksunluğun öğrencilerin istenmeyen davranışlarına nasıl yol açabildiğini eğitim bileşenlerinin gözünden ortaya koymaya çalıştığından nitel araştırma desenine uygun düzenlenmiştir. Araştırmada Mersin ilindeki iki mesleki-teknik Anadolu lisesindeki üç yönetici, üç rehber öğretmen, beş branş öğretmeni ve 12 öğrenciyle yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Görüşmelerde öne çıkan noktalara ilişkin betimsel düzeydeki analizler katılımcılardan doğrudan alıntılarla desteklenerek değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırmada katılımcı ifadeleri öğrencilerin yoksun ailelerden geldiğini, istenmeyen davranışların büyük ölçüde yoksun yaşam koşullarından kaynaklı olduğunu göstermektedir. Katılımcılar, ekonomik güçlük yaşayan, eğitim düzeyi düşük, iletişimin zayıf olduğu ailelerden gelen çocukların daha fazla istenmeyen davranış sorunu yaşadıklarını dile getirmişlerdir. Öğrencilerin çok büyük kısmının mesleki-teknik liseye gelme motivasyonu kısa yoldan bir mesleki beceri kazanarak gelir elde edebilecek bir işe girmektir. Öğrenciler gereksinimlerini karşılamak için hırsızlık, arkadaşlarından zorla para alma, devamsızlık ve okul terki gibi davranışlara başvurmakta; bu davranışlarda ebeveynlerin kendi sorunlarıyla ilgilenirken çocuklarını ihmal etmelerinin önemli bir payı olmaktadır. Ailelerde özellikle baba figürü eğitimsel tercihlerde belirleyici olurken annelerin çocuklarına ilişkin kararlarda etkisi sınırlıdır. Yine birçok aile çocuklarının gelir elde etmelerine ihtiyaç duyduklarından bazı zamanlarda çocuklarını okula göndermek yerine yevmiyeli işlere göndermektedirler.

Validity and Reliability of the Future Decent Work Scale with Turkish Vocational and Technical High School Students

“…In their study, Ayaz and Karacan-Özdemir (2021) reported that the problems related to students are lack of interest and motivation, low self-efficacy belief, low academic achievement, and sociocultural structure (for example, the disadvantaged conditions of the region where students live, low expectations for the future of the students from their environment). Similarly, in their study, Yeşil and Tunç (2020) showed that low academic achievement, limited options, and disadvantaged conditions were among the problems of students. In addition to these problems, there are studies showing that there are several biases held by society such as only problematic students go to VTAHS or academic success in these schools is insignificant and it is easy to graduate from these schools (e.g., Kennedy et al, 2017;Lamb, 2011).…”