Öz: Bu araştırmanın temel amacı ilköğretim okullarında görev yapan öğretmen ve okul müdürlerinin özyeterlik inançları ile değişime gösterdikleri direnç arasındaki ilişkiyi incelemektir. Betimsel nitelikteki ve tarama modelindeki araştırmada, veriler, çalışma grubuna katılan Mersin ili merkez ilçelerde görev yapan 274 öğretmen ve 43 okul müdüründen elde edilmiştir. Araştırmada, öğretmen ve okul müdürlerinin genel özyeterlik inançlarını belirlemek için 10 maddelik genel "Özyeterlik İnanç Ölçeği", değişime dirençlerini belirlemek için de dört boyut ve 14 maddelik "Değişime Direnç Ölçeği" kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, öğretmenlerin ve yöneticilerin algılarına göre değişime gösterdikleri dirence yönelik görüşleri arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Öğretmenlerin cinsiyete göre değişime gösterdikleri direnç konusunda duygusal tepki boyutunda anlamlı farklılık çıkmıştır. Kadınların değişime karşı daha fazla duygusal tepki gösterdikleri ortaya çıkmıştır. Yönetici ve öğretmenlerin değişime direnç ve özyeterliğe ilişkin görüşleri ile öğretmenlerin cinsiyetlerine göre değişime direnç ve özyeterliğe ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Öğretmenlerin özyeterlikleri ile değişime gösterdikleri direncin alt boyutları arasındaki korelasyon analizleri sonuçlarına göre "özyeterlik" ile "kısa vadeye odaklanma" boyutu arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Diğer boyutlarda anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Anahtar Kelimeler: öğretmen ve okul müdürü, özyeterlik inancı, değişime direnç.

In this study, the relationship between principles' efficacy in change management and their democratic and autocratic leadership styles are examined. The data in the research were collected from 231 teachers and 49 principals working in the central districts of Mersin, Turkey.According to the results obtained, there is a significant difference between teachers' and principals' views about principals' efficacy in change management and their leadership styles.While principals define their leadership style as one of democratic leadership, teachers define their principles' leadership style as autocratic. Also, a positive relation at the middle level is observed between all the dimensions of principals' efficacy in change management and their democratic leadership styles. According to the results of regression analysis to understand the degree of the relation, democratic leadership style applied by the principals very much determines the dimensions of their efficacy in change management.

Bu araştırmanın amacı, eğitimci ve öğrenci görüşlerine dayalı olarak, mesleki-teknik liselerde yaşanan istenmeyen davranış sorunlarını öğrencilerin toplumsal köken özellikleri temelinde değerlendirmektir. Bu amaçla araştırmada, mesleki-teknik liselerde yaşanan istenmeyen davranışlar ailelerin eğitimsel, ekonomik, kültürel ve eğitim algısı ile ilişkilendirilmiştir. Araştırmanın eğitimde disiplin konulu araştırmaların genelinden ayrılan yönü, öğrencilerin istenmeyen davranışlarını okul dışı toplumsal koşullarla ilişkilendirmesidir. Çalışma, toplumsal köken özelliklerinin yarattığı yoksunluğun öğrencilerin istenmeyen davranışlarına nasıl yol açabildiğini eğitim bileşenlerinin gözünden ortaya koymaya çalıştığından nitel araştırma desenine uygun düzenlenmiştir. Araştırmada Mersin ilindeki iki mesleki-teknik Anadolu lisesindeki üç yönetici, üç rehber öğretmen, beş branş öğretmeni ve 12 öğrenciyle yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Görüşmelerde öne çıkan noktalara ilişkin betimsel düzeydeki analizler katılımcılardan doğrudan alıntılarla desteklenerek değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırmada katılımcı ifadeleri öğrencilerin yoksun ailelerden geldiğini, istenmeyen davranışların büyük ölçüde yoksun yaşam koşullarından kaynaklı olduğunu göstermektedir. Katılımcılar, ekonomik güçlük yaşayan, eğitim düzeyi düşük, iletişimin zayıf olduğu ailelerden gelen çocukların daha fazla istenmeyen davranış sorunu yaşadıklarını dile getirmişlerdir. Öğrencilerin çok büyük kısmının mesleki-teknik liseye gelme motivasyonu kısa yoldan bir mesleki beceri kazanarak gelir elde edebilecek bir işe girmektir. Öğrenciler gereksinimlerini karşılamak için hırsızlık, arkadaşlarından zorla para alma, devamsızlık ve okul terki gibi davranışlara başvurmakta; bu davranışlarda ebeveynlerin kendi sorunlarıyla ilgilenirken çocuklarını ihmal etmelerinin önemli bir payı olmaktadır. Ailelerde özellikle baba figürü eğitimsel tercihlerde belirleyici olurken annelerin çocuklarına ilişkin kararlarda etkisi sınırlıdır. Yine birçok aile çocuklarının gelir elde etmelerine ihtiyaç duyduklarından bazı zamanlarda çocuklarını okula göndermek yerine yevmiyeli işlere göndermektedirler.