Örgütsel Muhalefete Etki Eden Başlatıcı ve Aracı Değişkenler

Abstract

ÖZ: Bu çalışmanın amacı, "okul çalışanlarının örgütsel bağlılık algılarının örgütsel muhalefeti nasıl etkilediğini ve örgütsel bağlılığın örgütsel muhalefet üzerindeki etkisinde, örgütsel destek ve güvenin aracılık etkisinin olup olmadığının belirlenmesidir". Araştırma, ilişkisel tarama modelinde bir çalışmadır. Çalışma, okul çalışanlarının örgütsel bağlılık, örgütsel güven ve örgütsel destek algıları ile örgütsel muhalefet arasındaki ilişkiyi açıklamaya yönelik bütünleşik bir model ortaya koyarak modelde yer alan değişkenler arasındaki ilişkiyi test etmek amacı ile yapısal eşitlik modellemesi (YEM) kullanılmıştır. Araştırmada veriler; "Kişisel Bilgi Formu", "Örgütsel Bağlılık Ölçeği", "Örgütsel Muhalefet Ölçeği", "Örgütsel Güven Ölçeği" ve "Örgütsel Destek Ölçeği" aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma sonucunda; örgütsel bağlılığın alt boyutu olan ahlaki bağlılığın, örgütsel muhalefetin boyutları üzerinde istatistiksel olarak doğrudan anlamlı bir etkiye sahip olmadığı ancak yöneticiye ve paydaşa güven ile örgütsel destek aracılığı ile dikey muhalefet üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Zoraki bağlılığın, dikey muhalefeti hem doğrudan hem de yöneticiye güven aracılığı ile etkilediği bulgusuna ulaşılmıştır. Çıkarcı bağlılığın ise değişkenler üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Anahtar Sözcükler: Örgütsel muhalefet, örgütsel bağlılık, örgütsel güven, örgütsel destek ve YEM ABSTRACT: The purpose of this study was to find out direct effects of organizational commitment, on organizational dissent and the mediator role of organizational support and organizational trust between organizational commitment and organizational dissent were examined. The study used a correlational research design. Structural equation modelling (SEM) was used to test the proposed integrated model explaining relations among organizational commitment, organizational trust, organizational support and organizational dissent. The data of the study were collected with a "personal information" form, "Organizational Commitment Scale," "Organizational Trust Scale," "Organizational Support Scale" and "Organizational Dissent Scale." As a result of the research; it was found that moral commitment that sub-dimension of organizational commitment did not have a statistically direct effect on any dissent dimension, but it had significant effect on the articulated dissent with the mediator role of organizational support, trust to management and trust to stakeholder. Alienative commitment had a direct and indirect (with trust to management) effect on the articulated dissent. There was no significant effect of calculative commitment on any variables.

Öğretmenlerin Örgütsel Güven Algılarının Değişime İlişkin Tutumlarına Etkisi

“…Although the quality of education is enhanced by cooperating with students and parents and the teachers who prepare students for life during the education process, teachers trust students and parents the least. Similarly in their studies, Ayık, Savaş and Çelikel (2014), Bökeoğlu and Yılmaz (2008), Ergün (2017), Tschannen-Moran (2001) reached the conclusion that teachers trust principals the most and clients the least. The perceptions of teachers towards organizational trust scale were collected at a high level.…”

“…Eğitim-öğretim sürecinde öğrencileri hayata hazırlayan öğretmenlerin, öğrenciler ve veliler ile işbirliği yapması eğitimin kalitesini artırmasına rağmen öğretmenler en az öğrenci ve velilere güvenmektedirler. Benzer şekilde Ayık, Savaş ve Çelikel (2014), Bökeoğlu ve Yılmaz (2008), Ergün (2017), Tschannen-Moran (2001) çalışmalarında öğretmenlerin en çok yöneticilerine, en az paydaşlarına güvendikleri sonucuna ulaşmışlardır. Yılmaz (2009) ise çalışmasında öğretmenlerin en çok yöneticilerine, en az meslektaşlarına güven duydukları bulgusuna ulaşmıştır.…”

Ortaokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Güven Hakkındaki Görüşleri

“…In this context, it can be argued that mutual trust would bring success in educational institutions. Ergün (2017) defined the concept of trust in colleagues as the perceptions of school employees that their colleagues were consistent and reliable. In this context, the studies in the literature had differences.…”

Örgütsel Muhalefeti̇n Ki̇şi̇sel Değerler Ve Psi̇koloji̇k İyi̇ Oluş İle İli̇şki̇ni̇n İncelenmesi̇

“…Günümüz örgütlerinin rekabetçi bir yapıya sahip olabilmeleri ve bu yapıyı sürdürebilmelerinde örgütün politika, süreç, faaliyet ve uygulamalarına ilişkin farklı bilgi, görüş ve düşüncelerini uygun biçimlerde yöneticilerine ifade eden, ses veren çalışanlara daha fazla ihtiyaç vardır (Vakola ve Dimitris, 2005). Çünkü sesin yokluğu yöneticilerin tek başlarına karar almalarında yanlış hesap yapmalarına, stratejik ve taktiksel hatalara düşmelerine neden olabilir (Ergün, 2017). Ayrıca yöneticilerin, örgütlerdeki tüm uygulama ve iş süreçlerine zaman ayırabilmeleri ve odaklanabilmeleri de söz konusu değildir (Ünler vd., 2015).…”

“…Çalışanların muhalefet etmesi temelde değişim gerektiren, değişime zorlayan bir konuşma davranışı olması nedeniyle yöneticileri tarafından iyi karşılanmayabilir (Durak, 2013). Bu durumda yöneticiler önemli düzeyde gücü elinde bulundurdukları için duymak istemedikleri sesi bastırabilirler (Ergün, 2017), onları yok sayabilirler ve cezalandırabilirler (Graham, 1986) ya da Morrison ve Milliken'nin de (2000) ifade ettiği gibi, yöneticilerin olumsuz geri bildirim alma korkularının olabileceği ve yapılan bu olumsuz bildirimlerin kendilerini beceriksiz ve korunmasız olarak hissetmelerine neden olabileceği için kendi eksikliklerini ortaya çıkaran bilgi ve sorunları görmezden gelebilirler. Ayrıca muhalefet etmek, davranışı gösterenler için de çeşitli olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabilir.…”