Osmanli Eği̇ti̇m Kurumlari Ve Eği̇ti̇mde İlk Yeni̇leşme Hareketleri̇ni̇n Batililaşma Açisindan Tahli̇li̇

Abstract

GİRİşEğitim öğretim kurumları, toplumun diğer müesseseleri gibi toplumun zaman içerisinde gelişen ihtiyaçlarına cevap verdikleri sürece yaşamışlar, bu fonksiyonlarını yerine g~tiremedikJeri zaman ya değişik-liklere uğramışlar ya da tamamen yerlerini yeni kurumlara bırakmışlardır.Osmanlı Devleti'nin Batı ile özellikJe teknik açıdan temaslarının başladığı ilk yenileşme dönemi eğitim-öğretim ve din eğitimi öğretimi ve kurumları açısından önem taşımaktadır. çünkü eğitim alanında başlayan Batılılaşma faaliyetleri Devlet'in hemen bütün eğitim kurumlarının merkezinde olan din eğitim ve öğretimini yakından ilgilendirmektedir. Tanzimat ile başlayan ve Cumhuriyet'in kurulması ile yeni bir safhaya giren eğitimdeki Batılılaşma faaliyetlerinin ve bu dönemden itibaren genel eği-tim ve din eğitimi ile kurumlarının aldıkları şekil ancak kJasik Osmanlı eğitim kurumları ve eğitimde ilk yenileşme dönemindeki zihniyetin arka planında bulunabilir.Eğitim açısından Batılılaşma hareketlerimizi değerlendirıneyi amaç-layan bu yazıda, özellikle klasik Osmanlı eğitim kurumlarının durumu ve onların yanı başında, toplum ve Devlet'in yeni ihtiyaçlarını karşılamak için, oluşturulan modern eğitim müesseselerinin hangi şahsiyetlerin çaba-ları ile mümkün olduğu ve kendilerini tesis edenlerin arzuladıkJarı amaç-ları ne nisbette gerçekJeştirebildikleri veya bunu engelleyen sebepler de incelenmiştir; Tabii bu hususların incelenmesi sırasında bizim açımızdan en önemli mesele olan din eğitimi ve kurumlarının aldığı şekildir. Din eğitiminin ve kuruml~rının tarih içinde geçirdiği aşamalar ancak toplum ve Devlet'in-batılılaşma faaliyetleri içinde tesbit edilebilir.Bu hususların incelenmesi ile, Türk Eğitim tarihindeki gerçekleşme şekilleriyle bu yeni kuruluşların Batılaşma açısından, Türk eğitiminin al-