Мақалада жоғары сынып оқушыларының кәсіби және жеке өзін-өзі анықтау мәселесі талданады, ол қоғам дамуының қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайында айтарлықтай өзекті мәселе болып отыр. Психологиялық-педагогикалық бағыттағы ғылыми зерттеулер осы көп қырлы мәселені шешудің тиімді жолдарын іздеуге бағытталған. Яғни, оқушылардың қалыптасқан оқу-танымдық мүдделеріне ерекше назар аударылады. Сондай-ақ, теориялық-әдіснамалық зерттеулердің негізінде тәжірибелік-эксперимент жұмысы ұйымдастырылды, ол 3кезеңнен тұрады: анықтау, қалыптастыру және қорытындылау.Анықтау экспериментіне Тараз қаласы, Ы.Алтынсарин атындағы No 49 мектеп-гмназиясының 10-11 сыныптар оқушылары (48-оқушы) қатысты. Эксперимент тобында 23 оқушы, бақылау тобында 25 оқушы. Экспериментке дейінгі және эксперименттен кейінгі мәліметтерді алу үшін Р.В.Овчарованың «Мамандық таңдау мотивтері»әдісін және Л.Б.Шнейдердің кәсіби сәйкестігін зерттеу әдістемесі қолданылып, алынған нәтижелердің оң динамикасын көрсетті.
В статье анализируется проблема профессионального и личностного самоопределения старшеклассников, которая становится достаточно актуальной в современных социально-экономических условиях развития общества. Научные исследования психолого-педагогической направленности направлены на поиск эффективных путей решения этой многогранной проблемы. То есть особое внимание уделяется образованным учебно-познавательным интересам учащихся. Также на основе теоретико-методологических исследований была организована опытно-экспериментальная работа, которая состоит из 3 этапов: выявление, формирование и обобщение. В констатирующем эксперименте приняли участие учащиеся 10-11 классов (48 учащихся) школы-гмназии No 49 им. И.Алтынсарина, г. Тараз. В экспериментальной группе 23 учащихся, в контрольной 25 учащихся. Для получения 74данных до и после эксперимента использовали метод Р.В.Овчаровой «Мотивы выбора профессии» и методику исследования профессиональной идентичности Л.Б.Шнейдера, показав положительную динамику полученных результатов.
The article analyzes the problem of professional and personal self-determination of high school students, which is becoming quite relevant in modern socio-economic conditions of society development. Scientific research of a psychological and pedagogical orientation is aimed at finding effective ways to solve this multifaceted problem. That is, special attention is paid to the educated educational and cognitive interests of students. Also, on the basis of theoretical and methodological research, experimentalwork was organized, which consists of 3 stages: identification, formation and generalization. The ascertaining experiment was attended by students of grades 10-11 (48 students) of the I.Altynsarin Gymnasium No49, Taraz. There are 23 students in the experimental group and 25 students in the control group. To obtain data before and after the experiment, the method of R.V.Ovcharova "Motives for choosing a profession" and the methodology of L.B.Schneider's professional identity research were used, showing the positive dynamics of the results obtained.