Türkiye'de Yürütülen Dijital Oyun Bağımlılığı Çalışmalarındaki Yöntem ve Sonuçların Sistematik İncelemesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de 2010-2018 yılları arasında dijital oyun bağımlılığı üzerine yapılan çalışmalardaki metodolojik eğilimleri ve elde edilen bulguları kapsamlı ve bütüncül bir şekilde incelemek ve dijital oyun bağımlılığı ile ilişkili faktörleri belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda konuyla ilgili lisansüstü tezler ve çevrimiçi makaleler taranarak bir sistematik inceleme yürütülmüştür. Dijital oyun bağımlılığı ile ilişkili anahtar kelimelerle Google Akademik, Web of Science, YÖK Tez Kataloğu, ULAKBİM ve ERIC veri tabanları araştırılmış, dijital oyun bağımlılığına etki eden faktörleri ele alan, ampirik, tam metne erişimi olan 26 çalışma analize dahil edilmiştir. İnceleme sonucunda metodolojik olarak özellikle örneklem seçimi, veri toplama süreci ve sınırlılıkların ifade edilmesi konusunda eksiklikler olduğu görülmüştür. Bulgular incelendiğinde çalışmalarda genellikle demografik değişkenlerin dijital oyun bağımlığına olan etkilerine bakıldığı bunlar arasında cinsiyet, yaş, anne baba eğitim düzeyinin gözle görülür etkileri olduğu saptanmıştır. Öte yandan psiko-sosyal değişkenler ve dijital oyunlara özgü değişkenler çok az çalışmada ele alınmıştır. Çalışmada ele alınan unsurların derinlemesine incelenmesinin daha nitelikli, daha orijinal ve metodu güçlü dijital oyun bağımlılığı çalışmaları geliştirebilmek için araştırmacılara bir yol haritası sunacağı düşünülmektedir.

Türkiye'de Dijital Yayıncılığın Gelişim Süreci ve Fırsatları

“…Bu tür platformlar, izleyicilere istedikleri zaman ve mekânda içerik tüketme özgürlüğü sunarak geleneksel televizyon yayıncılığının sınırlarını aşmıştır (Yüksel, 2022). BluTV ve PuhuTV gibi dijital platformlar, zengin içerikleri ve kullanıcı dostu arayüzleri ile hızla popülerlik kazanmış ve dijital yayıncılığın önde gelen örnekleri hâline gelmiştir (Şimşek ve Karakuş Yılmaz, 2020). Ayrıca, bu platformlar sayesinde Türk dizileri ve filmleri uluslararası arenada da tanınır hâle gelmiştir.…”

Oyuncu Deneyi̇mleri̇ Üzeri̇nden Oyun Bağimliliği Ve Moti̇vasyonunu Tartişmak

“…Literatür incelemesinde ifade edildiği üzere, dijital oyun bağımlılığı ve motivasyon üzerine yapılan çalışmalarda genellikle nicel araştırma yöntemleri tercih edilmiştir. Ancak dijital oyun oynama deneyimi üzerine odaklanan bu çalışmada, literatürde bazı başka araştırmacılar (Şimşek & Yılmaz, 2020;Kardefelt-Winther, 2017;Kuss, Louws & Wiers, 2012;Wan & Chiou, 2006) tarafından önerildiği gibi oyunu oynayan bireylerin duygu durumlarını ve oyun oynama davranışının ardından yatan nedenleri ortaya çıkarabilmek için daha derinlemesine bir bakış sağlayan nitel araştırma deseni kullanılmaktadır. Nitel araştırma sayesinde bireylerin içsel motivasyonunun, psikolojik temel ihtiyaçlarının ve oyunların psikolojik iyi oluşa etkilerinin daha iyi betimlenebileceği öngörülmektedir.…”

Ortaokul Öğrenci̇leri̇ni̇n Di̇ji̇tal Oyun Bağimliliklari İle Ai̇leleri̇n Di̇ji̇tal Ebeveynli̇k Farkindaliklari Arasindaki̇ İli̇şki̇ni̇n Çeşi̇tli̇ Deği̇şkenler Açisindan İncelenmesi̇

“…Literatürde dijital oyun bağımlılığı konulu çalışmalar incelendiğinde daha çok demografik verilerin dijital oyun bağımlılığına etkilerinin (Moreno vd., 2022;Şimşek & Karakuş Yılmaz, 2020;Toker & Baturay, 2016) ve dijital oyun bağımlılığının psikososyal etkilerinin incelendiği (Carras vd., 2017;Hazar, 2019;Mentzoni vd., 2011;Wong & Lam 2016), dijital oyun bağımlılığının anne-baba tutumu ile (Akçay, 2020;Deniz, Aydın & Odabaş, 2022;Eni, 2017;Orman & Arıcak, 2019;Yiğit & Günüç, 2020) ve dijital oyun bağımlılığının akademik başarı ile (Anderson & Dill, 2000;Bülbül, Tunç & Aydil, 2018;Eryılmaz & Çukurluöz, 2018;Gentile, Lynch, Linder & Walsh, 2004;Lieberman, Chaffee & Roberts, 1988;Talan & Kalınkara, 2020)…”