İstanbul'da, 1 Temmuz 1862'de doğan Besim Ömer Paşa (Akalın), Yüksek öğrenimini Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şâhâne'de askerî öğrenci olarak tamamlamıştır. Gerek kitapları ve gerek verdiği eğitim ile modern tıbba katkısı tartışılmazdır. Tıp Fakültesinde verdiği dersler ile binlerce doktorun yetişmesinde payı bulunmaktadır. Toplum sağlığı ve koruyucu hekimlik kavramlarına önem veren ilk bilim adamlarımızdandır. Bu çalışmada Besim Ömer Paşa ve onun koruyucu hekimlikte ya da hayatı muhafazada besinlerin ehemmiyeti üzerine yazmış olduğu ve üzümle tedavinin muhtelif hastalıklarda faydalarını anlattığı "Üzüm ve Üzüm ile Tedavi" eseri incelenecektir. Eser 78 sayfadan oluşmaktadır. İstanbul Ahmet İhsan Matbaasında 1933 yılında dördüncü baskısı yapılmıştır. Kitapta üzümün tarihsel gelişimi anlatıldıktan sonra çeşitleri üstünde durulmuştur. Üzümle beslenmenin nasıl olacağı ve bu besinden yapılan yiyecek içecekler, bu yiyecek ve içeceklerin hangi koşullarda ve hangi hastalıklarda nasıl tüketilmesi gerekliliği anlatılmıştır. İnsandan bile yaşlı olan üzüm ve üzümle tedavi bahsi antik uygarlıklarda da yerini almıştır. Tarihten bu yana pek çok tedavide kullanılan yararlı bir besinin tanıtıldığı Dr. Besim Ömer Akalın tarafından kaleme alınan kitap günümüz için de önemli bilgiler ihtiva etmektedir.

Kadınlar ülkemizde çalışma hayatına ve sağlık alanında çalışmaya çok büyük mücadeleler sonrasında girebilmişlerdir. Kadınların gerek okuma-yazma ve diploma sahibi olmaları isteği gerekse hekim olabilme istekleri oldukça büyük tepkilerle karşılaşmış, konu dönemin erkek erki ve kamuoyuna yön veren önemli gazete ve mecmua sayfalarında uzun süre tartışılmıştır. Kadınlar, 1843’de Charles Ambroisse Bernard’ın Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane’yi modernleştirme çabalarıyla ebelik eğitimi alabilmeye adım atmışlardır. Bu tarihlerden itibaren diplomalı kadınların sağlıkta görünür olduğunu görsek de kadının sağlık mesleğine hekimlik özelinde girmesi ve eğitim alabilmesi için kamuoyunda ve süreli yayınlarda tepkiler sürmüş, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde sürdürülen bu tartışmalar oldukça artmıştır. Kadınların sağlık mesleğine girişleri sırasındaki tartışmaları hekimlik özelinde ortaya koyabilmeyi amaçlayan çalışmada, kadınların 1843 yılında ebeliğe dâhil olmalarının ardından 19. yüzyılın sonlarında başlayan ve 1922-1923 dönemi Tıp Fakültesine kabullerine kadar geçen dönemde dönemin gazetelerinden Servet-i Fünun, Tanin, İkdam, Kadınlar Dünyası ile Başbakanlık Osmanlı Arşivlerine ait belgeler taranmış, Ekim 2022 ve Nisan 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilen bu taramalar yazar tarafından Osmanlı alfabesinden günümüz Türkçesine çevrilerek metin içerisinde kullanılmıştır. Konu dönemin süreli yayınlarında çok ateşli tartışmalarla sürdürülmüş, tartışmalar nihayetinde sağlıklı nesillerin temelinin atılması için kadını topluma katmak desteklenen bir noktaya gelebilmiştir. Kadınların Tıbbiye’ye girişlerinin 100. yılı tamamlanan günümüz Türkiye’sinde bu mücadeleyi bilmek; kadın hak ve özgürlüklerine olan bilinci arttırarak kadını bulunduğu konumundan bir adım daha ileri taşıyabileceği umutlarını da yeşertmektedir.

No abstract

Amaç: Osmanlı Devleti XIX. Yüzyıl’da çok uluslu yapısını kaybetmeye başlamış, sınırları giderek daralmıştı. Bu durum Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyet’inde devletin bekası ve sağlam temeller üzerine inşası adına çocuk sağlığı ve bakımı adına eylemlerde bulunulmasına sebep olmuştur. Çalışmanın amacı bu iki dönem arasında çocuk yetiştirme politikalarını irdeleyerek devletlerin gelişimine ve ilerlemesine katkısını ortaya koymaktır.Yöntem: Çalışmada, 1860-1940 arası Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti’nde çocuk bakımı ile ilgili Servet-i Fünun, Tanin, Akşam, Cumhuriyet gibi gazeteler ile Başbakanlık Osmanlı ve Cumhuriyet Arşivlerine ait belgeler, 6 Ocak ve 28 Haziran tarihleri arasında yazarlar tarafından Osmanlı alfabesinden günümüz Türkçesine çevrilerek çalışmaya dahil edilmiştir. Makale, kitap gibi ikinci el kaynaklarda araştırma sürecinde kullanılmıştır.Bulgular: Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti dönemlerinde nüfusu artırmak ve sağlıklı nesiller oluşturmak adına çalışmalar yapılmıştır. Çalışmalar, gelecek nesillere etki ederek Türk toplumunun çocuk yetiştirme bilgisini artırmıştır. Sağlıklı toplum yetiştirme adına yapılan çalışmalar, daha sağlıklı nesillerin temelinin atılmasını sağlarken beraberinde nüfus da artmıştır.Sonuç: Osmanlı Devleti’nin çocuk yetiştirme politikaları Osmanlı tebaasında yer alan Müslüman ve gayrimüslimlere uygulanmıştır. Yetim ve kimsesiz çocuklar adına ıslahhaneler açılmış Himaye-i Etfal cemiyeti çerçevesinde gerçekleştirilen faaliyetlerle gelecek nesillerin sağlıklı olmasına ehemmiyet verilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti de Himaye-i Etfal cemiyetine yüklediği görev ve sorumluklarla birlikte cemiyetin temellerini sağlamlaştırmak adına fetvalar yayınlatmış ve birçok bağışın bu cemiyete intikal etmesini sağlamıştır. Çalışmalar, toplumda dil, din, ırk ayrımı yapılmadan uygulanmıştır. Çocuklar geleceğin büyükleridir. Günümüzde anne sağlığı, bebek ve çocuk sağlığına verilen önem bilinmektedir. Geçmiş örnek alınarak çocuğun bedensel ve zihinsel gelişimine yönelik çalışmalar yapılmalı ailelere yönelik bilim ve teknolojideki gelişmeler doğrultusunda eğitimler verilmelidir.Anahtar kelimeler:

arwin'e ait evrim düşüncesinin, Fransic Galton tarafından kurgulanmasının yankıları Osmanlı'da da işitilmiştir. Evrim düşüncesinin Osmanlı'daki etkisi "Türlerin, değişmez bir biçimde yaratılmadığı, doğal yasalara göre tek bir atadan evrilen ve evrilmekte olan türlerin bu süreçte pek çok değişim yaşadığı, bu sürecin yavaş yavaş yaşandığı, özsel bir değişimle pek çoğunun ortadan kalktığı ve kalkmakta olduğu" Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2019;27(1):11-24 11 Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi Ö ÖZ ZE ET T Yeni kurulan Türk Devleti, Türkleştirme politikalarına ve millet esaslı bir ideolojiye yönelmiş, hem millet esasına dayalı hem de farklı ırklara sahip Anadolu coğrafyasını millileştirmeyi amaçlamıştır. Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında ulusallaşma politikaları değerlendirilmeye çalışılmış, Türk milliyetçiliğine dair Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatta olduğu dönem içerisinde pek çok alandaki ulusallaşma çabaları ve bunların sağlık alanına yansıması döneme ait kaynakların taranması yoluyla incelenmiştir. Türk vatandaşlarının sağlığı ve sağlamlığı fikri "Ulus Devlet olma" anlayışı "Sağlık alanında ulusallaşma"nın da önayağı olmuştur. Sağlamlık ve sağlıklılık, fiziksel boyutta ve genler üzerinde değişime yol açabilecek yapısı yüzünden ayrı özen gösterilen düzenlemelere tabi tutulmuştur. Bu düzenlemeler içerisinde; "evlenme yaşının düşürülmesi, "bekârlık vergi"si uygulaması, evlenen çiftlerin kanunen zorunlu olarak tıbbi muayeneye tabi tutulması, bulaşıcı ve sair hastalıklıların evlenmelerinin yasaklanması, kasten çocuk düşürmenin suç olarak belirlenmesi, gürbüz çocuk yetiştirme politikaları ve yarışmalarının düzenlenmesi, okul müfredatlarına terbiye-i bedeniyye derslerinin konulması, kadınlara yegâne iş olarak anneliğin önerilmesi" gösterilebilmektedir.A An na ah h t ta ar r K Ke e l li i m me e l le er r: : Cumhuriyet dönemi; ulusallaşma; etik; nüfus düzenlemeleri A AB BS S T TR RA AC CT T The newly established Turkish state was directed towards Turkification policies and towards a national -based ideology, and, aimed at nationalizing the Anatolian geography, which is national-based, and constituted from different ethnic groups. In this study, the nationalization policies in the first years of Turkish Repuclic was attempted to be evaluated, and, the Turkish nationalismrelated nationalization studies in many fields in the period when Mustafa Kemal Atatürk was alive, and their reflections on the health care field were investigated through scanning the sources of the period. The ideas of the health and stability of Turkish citizens, "becoming a nation state" paveal the way to " nationalization in the field of health." Strength and health were subjected to distinctively cared regulations, due to having structure that can cause changes in the physical dimension and on the genes. Some of these regulations are "the decrease of marriage age"; application of celibacy tax; subject married couples to medical examination that...