ÖzetDünya su rezervinin % 2,5'ini oluşturan tatlı su kaynakları, yerküre üzerinde eşit bir alansal dağılıma sahip değildir. Su, tükenmeyen fakat hidrolojik çevrim sistemi ile mekânsal değişimler gösteren doğal bir kaynaktır. Güncel olarak, tatlı su kaynakları üzerinde hem insanoğlu hem de hidrolojik döngüde gerçekleşen doğal değişimler çift yönlü bir baskı oluşturmaktadır. İçinde bulunduğumuz dönemde, su kaynaklarına erişim ve kaynakları yönetebilme yetisi büyük bir önem kazanmıştır.Özellikle, Türkiye'nin içinde bulunduğu coğrafyada su stratejik bir öneme sahiptir. Türkiye Falkenmark Göstergesi'ne göre su baskısı altında olan bir ülkedir. Türkiye kuzey komşularına oranla daha düşük, güney komşularına oranla görece daha yüksek kişi başına düşen su miktarına sahiptir. Bunun yanı sıra yenilenebilir su kaynaklarının dağılımı ülke içerisinde de farklılıklar göstermektedir. Türkiye yenilenebilir su kaynaklarının yaklaşık üçte biri sınıraşan su havzalarında toplanmıştır. Yenilenebilir su potansiyeli yüksek olan havzalar ise ülkenin güneydoğusunda, Orta Doğu coğrafyasının ana su kaynakları olarak yer almaktadır.Türkiye'nin içinde bulunduğu bölgede su, dönemler boyunca ülkeler arasında gerginlik, rekabet ve çatışmalara neden olmuştur. Gerginlik, rekabet ve çatışmaların engellenmesi için ise kıyıdaşların uyguladıkları hidropolitika belirleyici bir rol üstlenmiştir. Çalışmada, Türkiye'nin sınıraşan sular ile ilgili olarak 1954 -2016 döneminde izlemiş olduğu hidropolitikanın ana hatları ile ortaya çıkartılması amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda, seçili dönem için, Türkiye sınıraşan sular politikasının temel ilkeleri yedi temel grupta toplanmıştır.Anahtar Kelimeler: Türkiye, su kaynakları, sınıraşan sular, hidropolitik
AbstractFresh water resources which make up 2,5 % of the world water reserves, do not have a uniform spatial distribution over the Earth. Water is an inexhaustible natural resource. But, water resources have spatial changes depend on hydrologic cycle. Nowadays, there is a bilateral pressure on water resources resulting from both human activities and changes caused by natural hydrologic cycle. During the last period, ability to access and manage water resources has gained a great importance.Especially, water has a great strategic value for Turkey. Depending on the Falkenmark Indicator, Turkey face to face water stress. The Country has a lower amount of water per capita than its northern neighbors, which is relatively higher than its southern neighbors. Besides, there are big differences in the distribution of renewable water resources within the country. About one-third of Turkey's renewable water resources are concentrated in transboundary water basins. The basins, which are high in renewable water potential, are located in the south east of the country as the main water resources of the Middle East geography.Water shortages lead to social tension, rivalry and conflict between the countries around of Turkey. In order to prevent tensions, rivalries and conflicts, the hydropolitics which is applied by participants...