Tarhana is a traditional fermented, sun-dried Turkish food containing yogurtand cereals. There are several potential sources of mycotoxins in tarhana, such as contamination of ingredients or formation during preparation, when water activity is suitable for fungal growth and may lead to mycotoxin production during fermentation or subsequent sun-drying. To optimize an immunoaffinity column method and carry out single-laboratory validation for the determination of aflatoxins B, B₂, G, and G₂ together with ochratoxin A (OTA) in tarhana. A homogenized sample was extracted with methanol-acetonitrile-water (25 + 25 + 50) using a high-speed blender. The sample extract was filtered, diluted with phosphate buffered saline (PBS) solution, and applied to a multi-immunoaffinity column (AFLAOCHRA PREP®). Aflatoxins and OTA were removed with neat methanol and then directly analyzed by reverse-phase LC with fluorescence detection using post-column bromination (Kobra Cell). Test portions of blank tarhana were spiked with a mixture of total aflatoxins and OTA to give levels ranging from 2.5 to 10.0 and 1.5 to 6.0 μg/kg, respectively. Recoveries for total aflatoxins and OTA ranged from 82 to 93 and 78 to 94%, respectively, for spiked samples. Based on results for spiked tarhana (30 replicates, each at three levels), the relative standard deviation for repeatability ranged from 1.4 to 7.2 and 3.6 to 7.7% for total aflatoxins and OTA, respectively. The performance characteristics for recovery, repeatability, and sensitivity have demonstrated that the method meets method performance criteria for use for official purposes. The method was demonstrated as being applicable to naturally contaminated samples of tarhana of varied composition obtained from local markets in Turkey. This is the first immunoaffinity column method for simultaneous analysis of aflatoxins and OTA in traditional Turkish food (tarhana). Suitability was demonstrated by single-laboratory validation for official purposes in Turkey. The method was demonstrated as suitable for naturally contaminated samples of tarhana of varied composition.

Öz: Depresyon, anksiyete, internet bağımlılığı gibi sorunlar gençler arasında büyük yaygınlık göstermektedir. Bu çalışmada, pandemi süreci öncesinde üniversite gençliğinin ruh sağlığına yönelik durumları ve ilişkili faktörleri incelenerenerek gençliğin varolan durumunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma bulguları pandemi süreci öncesinde üniversite öğrencilerinin %55'i depresif belirtiler göstermekte olduğu ve %37'oranında anksiyete bozukluğu belirtilerine sahip olduğunu ortaya koymuştur. İnterneti sosyal medya amacıyla kullananların oranı %26'olarak tespit edilmiştir. Sigara, alkol ve internet kullanımı daha yüksek depresyon ve kaygı düzeyleriyle ilişkili bulunmuştur. Beş vakit namaz kılan gençlerin depresyon düzeyi, kılmayanlarla karşılaştırıldığında, istatistiksel olarak daha düşük olduğu görülmüştür. Düzenli oruç tutan üniversite öğrencilerinin kaygı düzeyleri, tutmayanlarla karşılaştırıldığında, istatistiksel olarak daha düşük olduğu tespit edilmiştir.

Bu çalışmada, pandemi süreci sonrasında üniversite gençliğinin ruh sağlığına yönelik değişkenleri ve dindarlık düzeyleri incelenerek varolan durumunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma verileri, pandemi süreci sonrasında üniversite öğrencilerinin % 29 oranında orta ve yüksek yalnızlık düzeyine sahip olduğunu, %31 oranında çok şiddetli düzeyde depresif belirtiler göstermekte olduğu ve %27 oranında çok şiddetli düzeyde anksiyete belirtileri olduğunu, %16 oranında çok siddetli düzeyde stres bozukluğu belirtilerine sahip bulunduğunu ortaya koymuştur. Cinsiyetler açısında ruh sağlığı değerlendirmesinde erkeklerin kaygı düzeyi kadınlara göre daha yüksek bulunmuştur. Araştırmada ortaya çıkan bulgulara göre; dindarlık düzeyi, depresyon, kaygı, yalnızlık ve stres düzeylerinin negatif yordayıcısıdır. Tüm bu veriler, dindarlığın ruh sağlığı için bir koruyucu faktör olabileceği savını desteklemektedir.

Bu çalışmada, değişen dünyadaki ölüm algısı irdelenerek ölümden kaçınma, ölümü yok sayma gibi yaklaşımların modern ve postmodern dönem insanı üzerindeki etkileri karşılaştırılmıştır. Bu bağlamda modern ve postmodern dönemin yitiği olan huzur ve mutluluğun, değişen ölüm algısıyla ilişkili olup olmadığı incelenmeye çalışılmıştır. Moderniteyi takip eden postmodernitede modernitenin yıkıma uğratmaya çalıştığı birçok şeye karşı ilgi ve yönelimin artmasıyla ölüme bakışta ve ölümle ilgili tutumlarda da birtakım değişiklikler olmuştur. Postmodernitenin etkisiyle ölüm hakikatinin yerini, gerçeklikten uzaklaşmaya imkân sağlayan gelişmiş tıp ve teknoloji sayesinde, uzun ve sorunsuz yaşama arzusu almıştır. Sonsuzluk hayali ile umutsuzluğa sürüklenerek dengesi bozulan, depresyona giren ve psikiyatristlerin kapısını aşındıran çağın insanına psikiyatrinin öğretmesi gereken şey de kaçınılmaz bir gerçek olan ölümü düşünmesi ve fanilikle yüzleşmesidir.

Anadolu’da Ahi Evran tarafından kurulan Ahilik anlayışı, kâmil insan olma yolunda nefs mertebelerinde olduğu gibi aşamalı bir şekilde ilerlemeyi gerektirmektedir. Bu ilerleme, psikoloji biliminin ulaşma amacında olduğu ‘kendini gerçekleştirme’ düzeyini ifade etmektedir. Ahilik, son yıllarda büyük önem kazanan nefs psikolojisi yaklaşımının toplum ve sosyal yapı içindeki pratik uygulamasıdır. Ahilik fikri temelini tasavvuftan ve fütüvvetten almaktadır. Dolayısıyla fütüvvet kavramı üzerinde durmak önemlidir. Ahiliğin temelini teşkil eden Fütüvvet; nefs tezkiyesi, güzel ahlak ve cömertlik merkezli bir yaşam tarzı olup, başkasını kendine tercih etmek (altruism), diğerkâmlık şeklinde ifade edilen bir yaşam biçimidir. Psikolojik bağlamda fütüvvet kavramı, kişinin anksiyete ve depresyon nedeniyle yaşadığı bunalma ve sıkışmayı aşma, zihinsel stagnasyondan (durgunluk) kurtulma, kendini gerçekleştirme gibi sonuçları içinde barındıran ve son yıllarda gelişmiş ülkelerde yaygınlaşan iyilik terapisini somutlaştıran bir kavramdır. İyilik terapisi yöntemine göre huzursuzluk, mutsuzluk, anlamsızlık ve yalnızlık gibi sıkıntılar yaşayan kişilerin zor durumda olan başka insanlara kendi güç ve imkânına göre maddi ya da manevi yardımlarda bulunması ve iyilik yapması psikolojik rahatlama sağlamaktadır. Son yıllarda sosyolojik terapi olarak da adlandırılan, “Bir kişiye yardım etmek için, kişilerarası düzenlemeler yapmak suretiyle kişinin çevresini düzenlemeye dayalı ve sosyalleşmeyi destekleyici bir terapi yaklaşımı şeklinde tanımlanan Sosyoterapi, yaygınlık kazanmaktadır. Sosyoterapi yaklaşımı, “kişilerarası” boyutları ve karşılıklı etkileşimi baz almasıyla psikoterapinin birey eksenli çalışmalarının ötesine geçmektedir. Sosyoterapi, terapist kadar grupta yer alanların da sağaltım sürecinde belirli rol ve işlevler yerine getirdikleri, kendileri psikolojik iyi oluş yaşarken karşılarındaki kişileri de iyileştirdikleri bir süreçtir. Bu bağlamda psikososyal yaklaşım olarak nitelendirebileceğimiz iki farklı model önerisine değinilmiştir. Birincisi, Türk sanayisinin gelişiminde mesleki derinleşme ve maddi-manevi dayanışmayı temel alarak fütüvvet ruhunu ticaret kurumlarıyla bu luşturmayı amaçlayan Ahi Evran Fütüvvet Kişisel Gelişim Akademisi; ikincisi, nefs psikolojisi yaklaşımında hayır-hasenat terapisi olarak adlandırılan terapötik uygulama; huzursuzluk, mutsuzluk, anlamsızlık ve yalnızlık gibi sıkıntılar yaşayan bireylerin ihtiyacı olan başka insanlara yardım etmesi ve karşılıksız olarak iyilik yapmasını vurgulayan Fütüvvet Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezi modelidir.