Geleneksel Gıda Ürünlerini Satın Alma Davranışları ve Tutumları: Mersin İli Örneği

Abstract

ÖZ: Türkiye'nin sahip olduğu coğrafi konum, iklim yapısı ve kültürel miras nedenleriyle geleneksel gıdalar önemli bir yere sahiptir. Bu çalışma, Mersin ili merkezinde geleneksel gıda ürünlerinde tüketicilerin satın alma davranışlarını ve tutumlarını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın ana materyalini tüketicilerle yüz yüze görüşmeler sonucu elde edilen birincil veriler oluşturmaktadır. Anket sonucu elde edilen veriler frekans, oran ve ortalamalar hesaplanarak sunulmuştur. Araştırma bulgularına göre tüketiciler geleneksel gıda ile yöresel gıdanın aynı olmadığını düşünmektedir. Tüketiciler geleneksel gıda ürünlerini genellikle marketlerden satın almakta ve en çok süt ürünlerini tercih etmektedir. Tüketicilerin satın alma davranışını en çok etkileyen unsurlar ise son kullanma tarihi, ürünlerin sağlıklı ve kaliteli olmasıdır. Ankete katılanların %63.50'si paketlenmiş geleneksel ürünler için ek bir bedel ödeyeceklerini, bu kişilerin %40.16'sı ise ürün fiyatının sadece %1-5'i kadar ek bedel ödemeyi kabul edeceklerini ifade etmişlerdir.

Şanliurfa İli̇nde Tüketi̇ci̇leri̇n Köy Ürünleri̇ Ve Köy Ürünleri̇ Satan İşletmelere Yöneli̇k Tutumlari

“…Bu yaşın üzerinde olan kişiler ise köy ürünlerini endüstriyel ürünlere göre daha sağlıklı bulmaktadırlar. Benzer çalışmalarda yaş ile ilgili aynı bulgular tespit edilmiştir (Duru ve Seçer, 2019;Erdal ve Tokgöz, 2011;Onurlubaş ve Taşdan, 2017;Tutar ve Yazırlı, 2016). Eğitim seviyesi yükseldikçe köy ürünlerine olan talepte bir azalma olduğu, endüstriyel ve paketlenmiş ürünlere yönelik bir talep artışının yaşandığı tespit edilmiştir.…”

“…Eğitim seviyesi yükseldikçe köy ürünlerine olan talepte bir azalma olduğu, endüstriyel ve paketlenmiş ürünlere yönelik bir talep artışının yaşandığı tespit edilmiştir. Geleneksel gıdalara yönelik yapılan yurtiçindeki çalışmalarda da benzer bulgular tespit edilmiştir (Duru ve Seçer, 2019;Onurlubaş ve Taşdan, 2017). Ancak literatürde, eğitim seviyesinin yükselmesi ile geleneksel veya organik ürünlere olan talebin, endüstriyel ürünlere göre daha fazla arttığı da tespit edilmiştir (Manuela ve ark., 2013;Pércsi ve Fogarassy, 2019).…”

“…Araştırmada tüketicilerin gelir seviyesinin yükselmesi ile beraber köy ürünleri tüketiminde endüstriyel ürünlerden uzaklaşıldığı, tüketicilerin köy ürünleri satan işletmelere yöneldiği tespit edilmiştir. Bu tespit diğer çalışmalar ile de tutarlıdır (Duru ve Seçer, 2019;Kadanalı ve Dağdemir, 2016;Manuela ve ark., 2013;Onurlubaş ve Taşdan, 2017;Pércsi ve Fogarassy, 2019).…”

“…Ancak bu çalışmalar geleneksel gıda, organik gıda ya da tek bir ürün çeşidine yönelik tüketici davranışlarını incelemektedirler (Bellows, Onyango, Diamond, and Hallman,, 2008;Ekta, 2013;Irianto, 2015;Manuela, Manuel, Eva, and José, 2013;Murphy, Moscardo, Benckendorff, and Pearce, 2011;Tung, Shih, Wei, and Chen, 2012). Benzer durum ulusal literatür için de geçerlidir (Akbay ve Boz, 2005;Bahşi ve Akça, 2019;Duru ve Seçer, 2019;Erdal ve Tokgöz, 2011;Hatırlı ve diğerleri, 2007;İskender, Kanbay ve Özçelik, 2015;Küçükoğlu, Köse, Özdemı r ve Uruç, 2019;Onurlubaş ve Taşdan, 2017;Topuzoğlu, Hıdıroğlu, Ay, Önsüz ve İkiışık, 2007).…”

“…Duru ve Seçer tarafından Mersin ilinde geleneksel gıda ürünlerine yönelik tüketicilerin satın alma davranışları ve tutumları üzerine yapılan araştırmada; tüketicilerin geleneksel gıda ile yöresel gıdanın aynı olmadığını düşündüklerini tespit etmişlerdir. Tüketicilerin geleneksel gıda ürünlerini genellikle marketlerden satın aldıklarını ve geleneksel gıdalar içerisinde en çok süt ürünlerini tercih ettiklerini belirlemişlerdir (Duru ve Seçer, 2019). Bahşi ve Akça tarafından Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde yapılan çalışmada; tüketicilerin organik tarım ürünlerine bakış açıları araştırılmış, tüketicilerin organik tarım ürününü sağlıklı ürünlerin yetiştirildiği tarım şekli ve zirai ilaçların kullanılmadığı tarım ürünü olarak tanımladıkları tespit edilmiştir (Bahşi ve Akça, 2019).…”